Gần một năm sau khi Nga sáp nhập Crimea,  Oleg Saveliev người Moscow đang sống tại đây và đang vật lộn với một nhiệm vụ chán ngắt: thanh toán hóa đơn.

Giống như tất cả mọi người trên bán đảo Biển Đen đang trong tình trạng tranh chấp, Bộ trưởng nội vụ Crimea đang sống trong khu vực không có nền kinh tế.

Những Ngân hàng quốc tế như UniCredit SpA, thẻ tín dụng như MasterCard và Visa, nhãn hiệu toàn cầu như McDonald – tất cả đã biến mất cùng với chủ nghĩa phiêu lưu của Nga tại Ukraine và việc chiếm đoạt Crimea. Ở nơi mà xã hội chỉ duy nhất tiền mặt bị lạm phát phi mã, thiếu hụt kinh niên  và lo lắng ngày càng tăng vì cuộc xung đột. Thậm chí công ty Nga đang tránh xa.

Khi ông đến Criema ông phải đóng gói xấp tiền rub để chi trả cho khách sạn. Tất cả mọi người kể cả Bộ trưởng phải tiêu tiền mặt.

“Đó là điều đáng kinh ngạc,” Saveliev 49 nói khi ngồi ở tại bàn trong văn phòng chính phủ bên cạnh tòa nhà quốc hội của địa phương, nơi một năm trước đây trong tháng này nhiều người đã đeo mặt nạ tay mang súng và giơ cờ Nga. Giống như nhiều người ở đây, ông cho rằng Ukraine, Mỹ và các đồng minh châu Âu đã làm cho nền kinh tế của Crimea trở nên thảm khốc.

Crimea nơi nghỉ mát của Nga hoàng, đã rơi vào thời kỳ khó khăn trong những cách không giống như bất cứ nơi nào khác trên nước Nga  của Vladimir Putin. Nhưng khu vực này cho ta một cái nhìn về những gì còn lại của nền kinh tế tự túc tự cấp nếu Mỹ và Liên minh châu Âu áp đặt các biện pháp trừng phạt mới nhắm vào Nga nếu như thảo thuận ngừng bắn ở miền đông Ukraine sụp đổ.

Thời gian này vào năm ngoái, 2 triệu người dân của bán đảo đang sống trong đất nước Ukraine. Hôm nay, sau cuộc bỏ phiếu trưng cầu dân ý trái luật pháp Ukraine họ đã trở thành công dân Nga và hiện nay nền kinh tế của họ như một mớ hỗn độn và các kế hoạch đầy ảo tưởng.

Crimea được xem như một phần của Nga, nhưng nhiều biển báo giao thông vẫn viết bằng tiếng Ukraina. Điện thoại nối dây vẫn sử dụng mã quốc gia Ukraine +380. Tuy nhiên giờ giấc đã thay đổi: cuối tháng Ba, Crimea chính thức chuyển sang múi giờ chung với Moscow.

Nhiều doanh nghiệp quốc tế đã bỏ đi, nhưng rất ít các công ty của Nga đã đến đây. Hầu hết họ muốn tránh đòn trừng phạt khi hoạt động tại những nơi khác. Hoa Kỳ và EU đã trừng phạt Crimea, họ xem bán đảo là lãnh thổ bị chiếm đóng theo lời giáo su khoa học chính trị tại viện kinh tế Moscow.

Đối với nhiều người, sự lo lắng lớn nhất là giá cả thực phẩm leo thang. Nhiều sản phẩm phục vụ cho sinh hoạt được nhập khẩu từ Ukraine, nhưng chính phủ ở Kiev đã từ chối công nhận biên giới có nghĩa là các công ty của Ukraine không thể hợp pháp trong việc xuất khẩu trực tiếp đến Crimea. Việc phong toả đã bóp nghẹt tất cả những người bán hàng nhỏ như các loại trái cây và rau xanh.  Kinh doanh đều được thực hiện trên cơ sở thanh toán bằng tiền mặt theo hiệp hội thương mại Crimea. Hầu hết các nguồn cung cấp đều được vận chuyển bằng phà từ lục địa Nga. Thời tiết xấu có thể làm chậm trễ những chuyến hàng hàng ngày.

Ở ngoại ô Simferopol, tại một siêu thị thuộc sở hữu của Groupe Auchan SA – Pháp, toàn bộ gian hàng bán thịt tươi trong một ngày gần đây chỉ có ba gói thịt bò. Thịt gà và thịt lợn không có. Ở những nơi khác các kệ hàng được bày biện bằng các sản phẩm giống hệt nhau như sữa đóng bằng chai nhựa và sữa chua.

Tại siêu thị Furshet, đây là một trong chuỗi siêu thị của Ukraina, hầu hết các kệ hàng đều là hàng hóa của Nga. Không có chuỗi siêu thị nào của Nga đến có mặt tại Crimea. Cũng không có các ngân hàng lớn của Nga như Ngân hàng nhà  nước OAO Sberbank và VTB Group.

“Chính phủ Crimean muốn nhận được nguồn cung cấp từ Ukraine để tránh căng  thẳng trong xã hội, nhưng chính trị đã chi phối và ngăn cản các công ty Ukraine kinh doanh với Criema” Sergei Makeyev, người đứng đầu Hiệp hội Thương mại Crimean nói.

Sau khi sáp nhập Crimea Tổng thống Nga Putin đã hào phóng thưởng cho “thành phần” mới của mình bằng cách tăng gấp đôi tiền lương cho khoảng 560.000 người nghỉ hưu và 200.000 nhân công. Nhưng với giá cả tăng vọt, số tiền mà họ nhận được bị hao hụt đi rất nhiều. Lạm phát đã tăng 38 phần trăm và chi phí cho thực phẩm tăng lên tới gần một nửa từ tháng Ba đến hết tháng 12 theo dữ liệu của chính phủ khu vực.

Kết quả là 681 tỷ rúp ($ 10.9 tỷ) Nga đã đồng ý hỗ trợ cho Crimea từ nay đến năm 2020, bao gồm cho cả cơ sở hạ tầng, có thể không đủ để đáp ứng nhu cầu của khu vực, theo Bộ trưởng Nga Saveliev.

Trường hợp số tiền đó lấy từ đâu là không rõ ràng. Chính phủ Moscow hiện đang phải cắt giảm chi tiêu, thắt lưng buộc bụng khi cuộc suy thoái kinh tế tồi tệ nhất sẽ xảy ra, theo dự đoán hầu hết của các nhà kinh tế học.

Biện pháp trừng phạt của quốc tế đã làm Criema trở nên cực kỳ khó khăn, ông Alexander Lebedev, một nhà đầu tư người Nga, người sở hữu một khách sạn ở thành phố nghỉ mát Alushta – Crimea. “Thậm chí Criema còn khó khăn hơn cả tại nước Nga.”

Tuy nhiên theo cuộc khảo sát 800 người Crimea vào ngày 22 tháng 1 của tổ chức GFK Ukraine, 82 phần trăm cho biết họ vẫn được “đầy đủ” sau khi gia nhập Nga và hơn một nửa nói rằng họ đang sống tốt hơn về mặt tài chính.

Các ngành công nghiệp có thể bị ảnh hưởng, nhưng nặng nhất và cũng là ngành đem lại nguồn thu lớn nhất là du lịch mà 1/3 dân số phụ thuộc vào ngành này. Số lượng du khách đến là do họ sung bái Catherine Đại đế, Grigory Potemkin bán đảo là “thiên đường” của Nga đã giảm 1/3 vào năm ngoái lên đến 4 triệu lượt người, theo số liệu của chính phủ.

Tám mươi phần trăm lượng khách du lịch năm ngoái là người Nga, tăng từ 25 phần trăm so với năm 2013, trong khi lượng khách người Ukraine chiếm 70 phần trăm trước khi sáp nhập, lượng khách này phần lớn đã biến mất.

Sự suy giảm thậm chí mạnh hơn nếu Nga đã không thực hiện một chiến dịch tiếp thị và trợ cấp cho Crimea khi  khuyến khích cán bộ, nhân viên của các công ty nhà nước đến bán đảo này du lịch, theo Alexander Trofimov, người đứng đầu Hiệp hội các khu nghỉ dưỡng Crimean.

“Rất nhiều người đã đến đây vì lý do yêu nước” Trofimov trả lời trong văn phòng tại tầng hầm trong một tòa nhà và khó nhận diện.

Doanh nghiệp có thể tồi tệ hơn trước kia, hiện nay Ukraine đã ngưng dịch vụ đường sắt và xe buýt đến bán đảo. Do đó khách du lịch từ Nga sang chỉ bằng hai con đường: Bằng máy bay với chi phí lên tới $1400 cho mỗi người vào mùa hè năm ngoái, hoặc bằng phương tiện rẻ hơn nhưng không đáng tin cậy là vượt qua eo biển Kerch bằng phà.

Ukraine cũng phong tỏa ngành nông nghiệp trong đó 10% dân số sống bằng ngành này. Họ đã cắt nguồn cung cấp nước ngọt thông qua kênh Bắc Crimea vào tháng tư năm ngoái, hiện nước chỉ đủ cung cấp cho 12% đất nông nghiệp, theo hiệp hội nông dân và chủ đất địa phương.

Điều này buộc hầu hết nông dân dừng trồng lúa nước thâm canh và đậu nành, bỏ luân canh cây trồng và chuyển sang canh tác quy mô lớn bằng hoa hướng dương, việc này gây tổn hại hơn cho đất, người đứng đầu hiệp hội, Sergei Tur trả lời tại trang trại của ông.

“Chúng tôi đang sợ,” Tur nói, chỉ vào cánh đồng và sử dụng các máy của Đức để thu hoạch hoa hướng dương. “Điều này phải mất nhiều năm để xây dựng. Tôi lấy gì trong ngần nấy thời gian để nuôi gia đình”

Tâm lý bị bao vây hiện rõ bằng vùng đệm giữa Crimea và Ukraine, vùng đệm có lính gác của cả hai bên.

Valentina, một người về hưu 62 tuổi ở thị trấn phía bắc Crimean khu vực Armiansk, cho biết bà đã đi xe buýt đến thăm mẹ mỗi tuần trong 15 năm qua, nhưng hiện nay phải qua biên giới. Nhưng bây giờ dịch vụ xe buýt không hoạt động bà phải đi bằng taxi khi đến biên giới bà phải đi bộ và tiếp tục thêm 1 chặng taxi nữa. Thật kỳ lạ và đáng sợ bà Valentina nói.

Chính quyền địa phương cho biết họ đang hành động  để giảm bớt cảm giác ngày càng bị cô lập bằng cách nâng cấp các sân bay tại Simferopol và dòng phà Kerch. Crimea bị mất điện thường xuyên vào cuối năm ngoái cho đến khi Nga đồng ý bán điện cho Ukraine, sau đó Ukraine cung cấp số lượng lớn điện năng cho bán đảo này và được tính bằng giá trong nước.

Sự cứu rỗi thật sự cho Crimea sẽ không đến cho đến khi nó “đoàn tụ” với Nga thành thể thống nhất thông qua cây cầu Kerch, Mikhail Sheremet, phó thủ tướng của khu vực, cho biết. Ông cho rằng Crimeans sẽ phải đợi nhiều năm: Xây dựng 19 km (12 dặm) chiều dài cho cây cầu Kerch. Dự kiến hoàn thành chưa cụ thể nhưng nhanh nhất phải đến năm 2018. Sự chờ đợi mới thấy giá trị của cây cầu.

“Nó sẽ cho Crimea những gì gọi là “bước vào cuộc sống” như Leningrad , “Sheremet nói về cách duy nhất để thoát ra khỏi hoàn cảnh như hiện tại, khi đề cập đến thành phố St. Petersburg trong cuộc bao vây của Đức Quốc xã 872 ngày trong Thế chiến II. “Điều đó có nghĩa là chúng tôi sẽ luôn luôn được kết nối với phần còn lại của nước Nga.”

 Thanh Trúc

 

• Gia nhập EU và NATO, nhưng không có Donbass - 9 câu hỏi về cuộc hội đàm Biden-Putin
• Hết năm 2021, Thế giới ở vào giai đoạn biến động lớn, Ukraina chưa thể vượt qua cuộc khủng hoảng.
• "Đau đớn nhất là một cuộc chia ly với Ukraina"
• Kết quả của cuộc họp ở Paris: núi ảo vọng bị xua tan
• Ukraina, Mỹ và Ba Lan đã ký thỏa thuận đa dạng hóa nguồn cung cấp khí đốt
• Bầu cử ở Ukraina: cơ hội và trách nhiệm lớn chưa từng có !