Tham nhũng vẫn là một trong những trụ cột của nền kinh tế Nga trong nhiều năm, nhưng bây giờ có vẻ như cái đó sẽ đổ vỡ, trên thực tế đó là tổ chức cuối cùng xác định các quy tắc của trò chơi trên thị trường. Tại sao cuộc chiến chống tham nhũng của Nga lại gây hại nhiều hơn là có lợi, tại một cuộc họp với các độc giả của tạp chí Slon người lãnh đạo chương trình kinh tế của trung tâm Moscow Andrei Movchan Carnegie cho biết.

Không ai tranh cãi: tham nhũng là đồi bại và bệnh tật, thay thế lành mạnh cho hệ thống thực thi pháp luật hiệu quả. Tham nhũng thường nói đến nơi pháp luật không làm việc, tham nhũng đè nặng trên vai của một nền kinh tế thuế cao, tham nhũng bóp méo cạnh tranh, tham nhũng xây dựng các rào cản đối với sự xuất hiện của quan hệ kinh tế lành mạnh. Tất cả điều này là đúng. Nhưng cùng một lúc về tham nhũng chắc chắn là rất khó để nói cho dù đó là kẻ thù cay đắng của nền kinh tế hay chỉ là một cách tự nhiên để chữa lành các mô bị hư hại của nhà nước, trong đó có chỉ đơn giản là không có cách nào khác để tiến hành các hoạt động kinh tế – một vết sẹo, xấu xí che vết thương, nhưng để cứu được mạng sống của cơ thể.
Ở Nga, các chủ thể kinh tế không có khả năng phải dựa trên một hệ thống bình thường của pháp luật và thực thi pháp luật. Ở chúng ta về cơ bản là có nền kinh tế phong kiến – nền kinh tế, nơi mà thanh cốt lõi là nguồn tài nguyên ở dạng dầu và khí đốt, sở hữu của nó cho phép quốc gia và một vòng khép kín của những người nhận thuê. Các nước zero đã vượt qua sự phân mảnh phong kiến, tiếp theo đến sự thống nhất phong kiến. Kết quả là, ở chúng ta đã tạo ra một thứ âm thanh kỳ lạ cho một cái tai chưa qua đào tạo và nghe chưa quen, nhưng nó một trực quan dễ hiểu cho một nhà kinh tế: chế độ phong kiến thị trường. Nếu thích, chúng ta có thể nói về tự do tự túc như một hệ thống chính trị.
Các vấn đề cơ bản của hệ thống này đang tiêu diệt bất kỳ thực thi đầy đủ theo định nghĩa, chỉ đơn giản là bởi đức hạnh của sự thiếu cân đối của thời gian và văn hóa. Tại Pháp thời trung cổ, luật pháp được xây dựng xung quanh các đặc quyền giai cấp và “đầu tư” quyền sở hữu phong kiến về đất đai. Ở nước Nga hiện đại, không thể quy định như một hệ thống pháp luật, nhưng trên thực tế tồn tại nguồn tài nguyên mà họ sản xuất – nhà nước đại diện bởi các cơ quan tối cao cho phép vi phạm pháp luật để đổi lấy lòng trung thành, và cũng tự vi phạm pháp luật ở nơi mà trái với quyền phong kiến của mình. Tình hình càng trầm trọng hơn bởi vì sự mô phỏng của nền dân chủ: nếu áp dụng pháp luật như nhau đối với tất cả các đối tượng của luật pháp, nó sẽ làm suy yếu hệ thống phân cấp quyền lực – chính quyền dọc, như chúng ta muốn nói, có thể dẫn đến sự thay đổi guyền lực, và cách này được coi là không thể chấp nhận được, sẵn sàng vì nó mà cảnh báo phải trả bất kỳ giá nào. Quyền để trở thành thực tế được đề cử, nó bằng cách nào đó làm việc bên trong và bên ngoài lợi ích của giai cấp phong kiến, và chỉ như vậy. Nhưng khi hệ thống pháp luật không làm việc như ở Nga, bạn cần một cái gì đó sẽ ràng buộc vải mục kinh doanh, một cái gì đó mà sẽ xác định các quy tắc của trò chơi – kinh doanh không thể không có quy tắc, thì những rủi ro là vô hạn và do đó không vụ lợi sẽ không có ai đầu tư cả. Bạn không mở một tiệm bánh, nếu ngày mai bọn đầu gấu sẽ đến và sẽ đốt quán bạn. Hoặc thuế quan – sẽ thu sạch. Hoặc, Chủ tịch Hội đồng thành phố xuất hiện và ăn tất cả các bánh của bạn. Làm thế nào để làm việc trong những điều kiện như thế này, không biết. Một lần nữa bạn cần một cái gì đó mà bạn có thể bắt vào. Như vậy tự nhiên hình thành những thỏa thuận thị trường thị trường: tôi phải trả cho những tên cướp để thuế quan không mò đến. Hoặc trả cho thuế quaN ĐỂ bọn cướp không đụng vào. Hay tôi trả tiền liền cho cả hai, và họ tự chia cho nhau – có thể họ có một công ty mở chung nào nào đó. Tôi phải trả bao nhiêu?
Câu trả lời cho câu hỏi này một lần nữa lại là thị trường mang đến. Và nó không thể khác: về kích thước của số tiền thù lao đối với hành vi tham nhũng, như bạn biết, không tồn tại các nghị định của chính phủ hoặc bảng giá chính thức. Tất cả cái đó được thị trường tự thiết lập. Và trong một chừng mực của ý nghĩa nào đó, cơ chế này có hiệu quả. Thậm chí có thể tham nhũng ở Nga chính là một phần thị trường của nền kinh tế Nga, trong đó tất cả các phần còn lại được dễ dàng điều chỉnh từ trên cao.
Nhưng như chúng ta đều biết, một vài năm trước đây đã bắt đầu một cuộc đấu tranh tích cực chống tham nhũng. Nó bắt đầu không xây dựng một sự thay thế các quy tắc chơi của hệ thống tham nhũng (và lậy trời, đó là tất nhiên không phải của hệ thống pháp luật của nhà nước), và bãi bỏ quy định, rằng để có ít lý do hơn vòi hối lộ – là ở chúng ta chế độ phong kiến vẫn còn ở đây không biến đi đâu cả. Nó bắt đầu tấn công vào những bộ phận tham nhũng bé, một tầng lớp có nguy cơ tăng đáng kể của những hành vi tham nhũng. Và nếu trên thị trường rủi ro gia tăng, thì lợi nhuận cũng tăng lên. Kẻ tham nhũng, đòi tiền hối lộ ít đi trong bối cảnh gia tăng nguy cơ đối với cá nhân người đó- là sự vô lý ngớ ngẩn. Hoặc anh ta nhảy ra ngoài cuộc chơi, và lúc đó tại địa phận quy định hành chính này nói chung tất cả dừng lại hết, hoặc – đòi hối lộ nhiều hơn. Vì vậy, kết quả trực tiếp của những rủi ro ngày càng tăng đã trở thành nâng cao tiêu chuẩn trừ hao có lợi cho các quan chức tham nhũng. Ở nơi mà trước đây đã trả một triệu đồng, thì hiện nay đã phải nâng lên hai triệu. Và đặc biệt là không có lý do nào để thanh toán dần dần: nếu người ăn hối lộ biết rằng sớm hay muộn người đó sẽ bị bỏ tù, thì ông ta không còn sẵn sàng để đợi. Không có chuyện là “vào năm tới, khi lợi nhuận” có thì sẽ đưa sau. Bạn bị sao thế? Người ta sẽ tống giam ông ta, ông ta cần cả số tiền đó ngay bây giờ.
“Thậm chí có thể tham nhũng ở Nga là một phần thị trường của nền kinh tế Nga, trong đó tất cả các phần còn lại có thể dễ dàng điều chỉnh từ trên cao”
Ở những nơi phước lành, mà tham nhũng bắt đầu mờ dần hoặc chịu áp lực để có một cái nhìn kín đáo hơn, thì nãy sinh các vấn đề nghiêm trọng. xảy ra hồi quy (đi ngược) đến các hình thức tương tác của hang động. Trước đây người ta đến chổ bạn và nói: ” mở hiệu bánh à? 100 000 một tháng nhé “. Bây giờ nhận hối lộ nguy hiểm. Vì vậy, họ đi đến liền mang theo người nhà: ” mở hiệu bángh à? Đưa cho người này nhé, còn không chúng tao bắt đấy”. Trớ trêu thay người ta thường nói “ngồi tù vì âm mưu đưa hối lộ”. Những gì chúng ta đang chứng kiến ở mức độ cao hơn. Đó là, ví dụ, một công dân của chữ “P” xuất phát trong kinh doanh kỹ thuật. Trước đây, khi có tham nhũng, thì đơn giản: có thể cứ mang thẳng tiền vào “Gazprom”, để nhận hợp đồng. Nhưng hôm nay làm như vậy không được, hệ thống sẽ ngừng làm việc. Để có được một hợp đồng thì người cần phải thuộc về ông “P”. Vâng, ít nhất là 75%.
Còn có một vấn đề khác. Quan chức trong các nền dân chủ phát triển đấy là một loại công việc lương cao, mang lại sự nổi tiếng, thông tin liên lạc, và, trên thực tế, đảm bảo một cuộc sống phong phú sau khi nghỉ hưu. Quan chức trong những chế độ độc tài là một vị trí trong hệ thống xã hội có thứ bậc hẵn hoi, đem lại cho họ các quyền lợi bổ sung, và các quyền lợi bổ sung đó sẽ kết thúc khi chính quyền đó kết thúc, hầu hết “con số lùi”, nghĩa là phải chịu trách nhiệm cho những gì đã làm khi đã có quyền đó. Trong tâm niệm này, chính quyền của những nhà nước độc tài chính nó là một gánh nặng, một vấn đề mà không ai muốn – nếu không có khuyến khích thêm. Chính quyền dựa trên tham nhũng – là chính quyền của những con người lươn lẹo nịnh bợ luồn cúi và no nê, những người đến với chính quyền chỉ vì muốn giàu có. Họ cho rằng, cứ kệ người khác sống không quá tốt là được. Phát triển cuối cùng là có lợi cho tham nhũng – đó là phải trả nhiều hơn. Nhưng khi chống tham nhũng bắt đầu từ phía trên, đó là một dấu hiệu đáng báo động. Nếu chính quyền trong nhà nước độc tài không đi xa hơn làm giàu có nghĩa là đi từ một mong muốn bệnh lý để thống trị. Hợp lý, mặc dù không cao quý, những suy nghĩ về sự giàu có và phúc lợi đang thay thế cho sự ham muốn quyền lực, khát vọng kiểm soát và thống trị, thường kèm theo những ham muốn tàn bạo, hung hăng, khát vọng chiến tranh.
Lưu ý cuộc chiến chống tham nhũng đã được công bố ít hơn so với trước đây, trước khi chính sách tự cô lập, xung đột với phương Tây và việc tìm kiếm kẻ thù nội bộ, đâu đó chỉ một vài năm trước khi cuộc khủng hoảng ở Ukraina diễn ra. Tôi thấy giữa những sự kiện này có một kết nối nhất định.
Có thể khôi phục lại thể chế tham nhũng Nga trong hình thức mà nó tồn tại cho đến bây giờ không? Tất nhiên, có thể, vì nó là một thể chế thị trường. Và tất cả các thể chế thị trường đều có một tính năng chung: nếu họ không can thiệp, họ được phục hồi. Có thể ngăn chặn điều này theo hai cách – một khẩu súng và một hệ thống pháp luật và thực thi pháp luật hiệu quả. Hy vọng rằng, khẩu súng sẽ không xảy ra, và cho các hệ thống thực thi pháp luật đề nghị không phải lo lắng – ít nhất là trong vài năm tới, tiến bộ lớn có thể tránh được, chính quyền không cho phép.
“Chính quyền dựa trên tham nhũng – là chính quyền của những con người luồn lách lươn lẹo và no nê, những người đến với chính quyền chỉ vì sự giàu có”
Và còn nữa. Trở về trạng thái công khai tham nhũng quốc gia ( buộc phải chèn từ “công khai” như kết quả của cuộc chiến chống tham nhũng thông qua đàn áp tham nhũng chắc chắn không trở nên ít hơn, như tôi đã nói ở trên – nó trở nên đắt đỏ hơn, còn kém hiệu quả hơn và di chuyển lên trên, củng cố trong chính quyền – xuất hiện một nhà nước tham nhũng “khép kín”), trớ trêu thay, sẽ có nghĩa là mở cửa lại thị trường. Sau đó, nếu ở trong nước xảy ra dân chủ hóa chậm, nhưng phù hợp và thị trường trở nên chinh phục bền vững, tham nhũng về mặt lý thuyết được tái sinh thành thỏa thuận của tầng lớp tinh hoa về việc thiết lập nghiêm ngặt và hiệu quả hệ thống thực thi pháp luật. Tại một thời điểm nào đó, họ sử dụng thực thi pháp luật có lợi hơn so với chính quyền dọc vì sẽ ít rủi ro hơn.
Và nói chung đây không phải là tưởng tượng: tham nhũng là một loại phân bón lầy nhầy hôi hám, nhưng lại là loại phân có hiệu quả cho vi trùng của pháp luật. Điều đó đã diễn ra ở Mỹ 100-130 năm trước đây. Trong và sau cuộc nội chiến, đúng phải dùng từ để nói, là một nơi khủng khiếp: nước Nga hiện đại so với Mỹ hồi đó – chỉ đơn giản là một thiên đường. Tuy nhiên, tại Mỹ đã có một hiệp ước của giới thượng lưu, những người đã cố gắng để giải nén do đó được hưởng lợi từ những thay đổi đang diễn ra tại đất nước – từ sự nâng cao ý thức của xã hội để mở rộng thị trường trong nước. Và hiệp ước này cuối cùng đã dẫn đến sự biến mất của tham nhũng quy mô lớn. Hy vọng rằng, một ngày nào đó, và ở Nga sẽ có một cái gì đó như thế.

Nguyễn Vinh theo slon.ru

 

• Gia nhập EU và NATO, nhưng không có Donbass - 9 câu hỏi về cuộc hội đàm Biden-Putin
• Ukraina, Mỹ và Ba Lan đã ký thỏa thuận đa dạng hóa nguồn cung cấp khí đốt
• Các tên lửa hành trình của Ukraina có khả năng "khóa biển Azov"
• NƯỚC NGA TRONG CUỘC ĐỐI ĐẦU MỸ-TRUNG
• Bài phát biểu của tân tổng thống Ukraina Vladimir Alekseievich Zelensky.
• Portnikov: Zelensky nguy hiểm hơn nhiều đối với Putin so với Poroshenko