Tại mức giá 50$ một thùng, giá dầu thô đã giảm hơn một nửa kể từ tháng 6 năm 2014 với mức đỉnh 107$. Giá dầu có thể giảm nhiều hơn, thậm chí có thể thấp nhất  $10 đến $20. Sau đây là những lý dó khiến giá dầu tiếp tục giảm.

Tăng trưởng kinh tế Mỹ đạt mức trung bình 2,3 phần trăm một năm kể từ khi bắt đầu phục hồi vào giữa năm 2009. Đó là một con số đáng khích lệ mặc dù chỉ đạt ½ chỉ số tăng trưởng, khi trước đó nền kinh tế Mỹ bị suy thoái sâu nhất kể từ năm 1930. Trong khi đó, tăng trưởng tại Trung Quốc đang chậm lại, khu vực đồng châu Âu tăng trưởng ở mức tối thiểu và tăng trưởng tiêu cực tại nền kinh tế Nhật Bản. Kích thích cho giá dầu thấp là sự gia tăng lớn của người Mỹ khi họ sử dụng xăng xe tiết kiệm và các biện pháp bảo tồn môi trường thiên nhiên. Đây là lý do tại sao nhu cầu dầu mỏ toàn cầu sẽ yếu và thậm chí có thể giảm.

Đồng thời sản lượng đầu ra liên tục tăng cao phần lớn do công nghệ thủy lực và khoan ngang áp dụng cho ngành khai thác dầu từ đá phiến. Sản lượng Mỹ tăng 15%  trong 12 tháng qua bắt đầu từ tháng  11 năm 2013, trong khi nhập khẩu giảm 4 phần trăm theo số liệu mới nhất.

Các con số khác hòa lẫn với yếu tố này là: Sức mạnh làm xói mòn sự phối hợp hành động chung của các nước trong OPEC. Giống như tất cả các tập đoàn ma túy, Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ được thiết lập để đảm bảo cho giá dầu thô ổn định và cao hơn thị trường. Nhưng tại mức giá cao sẽ khuyến khích sự gian lận, ví dụ các thành viên sẽ khai thác và xuất khẩu vượt quá hạn ngạch. Đối với các thành viên chức năng, lãnh đạo của nhóm – trong trường hợp này, Saudi Arabia – phải đối phó với sự gian lận bằng cách cắt giảm sản lượng của riêng mình để giữ giá không bị trượt. Tuy nhiên trong quá khứ Ảrập Xêút đã làm điều này và họ đã đánh mất thị phần vào tay các đối thủ khác trong đó có cả Mỹ, Nga, Venezuela và Iran…

Vì vậy Ả Rập Saudi, được ủng hộ bởi các nhà sản xuất dầu tại vùng Vịnh và với nguồn lực tài chính khá lớn – Kuwait, Qatar, UAE – bắt tay vào một trò chơi xem ai là kẻ gian lận và ai là kẻ từ bỏ đầu tiên. Ngày 27 tháng 11, OPEC cho biết sẽ không cắt giảm sản lượng và làm cho giá dầu bắt đầu xuống thấp. Ảrập Xêút sẽ có thể chịu được mức giá thấp trong thời gian dài hơn so với các đối thủ cạnh tranh do họ yếu hơn về mặt tài chính, dẫn đến một số nước sẽ phải cắt giảm sản lượng đầu tiên khi khai thác không hiệu quả.

Mức giá mà các nhà sản xuất lớn trong trò chơi “những kẻ nhát gan” đưa ra và cắt giảm sản lượng là gì? Dù giá có là bao nhiêu nhưng thấp hơn nhiều so với mức $125 một thùng thì Venezuela phải cần đến sự hỗ trợ cho nền kinh tế quản lý yếu kém của mình. Hay như  Ecuador, Algeria, Nigeria, Iraq, Iran và Angola cũng tương tự.

Saudi Arabia cần mức giá hơn 90 USD để tài trợ cho ngân sách. Nhưng hiện nay họ có lượng dự trữ ngoại hối lên đến  $726 tỷ, họ sẵn sàng đặt cược về sự tồn tại trong hai năm với giá dưới 40 USD một thùng.

Hơn nữa mức giá các nhà sản xuất trong “trò chơi thi gan” đưa ra không nhất thiết phải dựa vào chi phí sản xuất trung bình, trong đó 80 phần trăm sản lượng dầu đá phiến mới của Mỹ trong năm nay sẽ là $50 đến $ 69 một thùng, theo Daniel Yergin của tổ chức tư vấn năng lượng IHS Cambridge Energy Research Associates . Thay vào đó các mỏ phải dừng khai thác là chi phí cận biên trong sản xuất, hoặc các chi phí bổ sung sau khi giếng được khoan và đường ống được lắp đặt. Một cách khác để tính toán: Đó là mức giá mà tại đó lợi nhuận khai thác một thùng dầu bằng không.

Tháng trước, Wood Mackenzie, một tổ chức nghiên cứu năng lượng, cho thấy trong số 2.222 các mỏ dầu trên toàn thế giới được khảo sát, chỉ có 1,6 phần trăm mỏ khai thác bị lỗ khi mức giá $40 một thùng. Điều đó cho thấy sẽ không có nhiều nhà khai thác bỏ dở với giá $ 40. Hãy nhớ rằng chi phí cận biên cho ngành sản xuất dầu phiến của Mỹ là khoảng $ 10 đến $ 20 một thùng trong lưu vực Permian ở Texas và cũng như các nhà sản xuất dầu tại vùng Vịnh Ba Tư.

Cũng phải xem xét các câu hỏi hóc búa của các nước gặp khó khăn về tài chính như Nga và Venezuela trong nội lực đất nước họ: Họ rất cần doanh thu từ nguồn xuất khẩu dầu để trả nợ nước ngoài và tăng thêm quỹ dự trữ. Tuy nhiên với việc giá dầu hạ buộc họ phải tăng năng lực sản xuất, tăng xuất khẩu để bù vào số tài chính bị thiếu hụt.

Với những khám phá về các mỏ dầu mới, hiện ổn định trong Trung Đông và việc tăng hiệu quả khoan, sản lượng dầu toàn cầu sẽ không có bị đặt dấu hỏi về áp lực cho giá trong vài năm tới. Ngành sản xuất dầu thô Mỹ được dự báo sẽ tăng 300.000 thùng mỗi ngày trong năm tới, từ mức 9,1 triệu thùng hiện nay. Chắc chắn thăm dò và lượng giàn khoan đang bị giảm nhưng đó là những giàn không hiệu quả, nó chỉ tạm dừng hoạt động, nó cũng không phải là xương sống của ngành công nghiệp khai thác. Cũng cần xem xét thỏa thuận gần đây của Iraq với người Kurd, thỏa thuận này sẽ có thêm 550.000 thùng một ngày sẽ tham gia vào thị trường cung cấp.

Trong khi đó nguồn cung tăng và nhu cầu đang suy giảm. OPEC dự báo nhu cầu về dầu mỏ của họ thấp nhất trong 14 năm qua là 28,2 triệu thùng một ngày vào năm 2017, ít hơn dự báo của họ là 600.000 thùng một ngày và giảm so với sản lượng hiện tại 30,7 triệu thùng. Họ cũng cắt giảm dự báo nhu cầu cho năm 2015  thấp nhất trong vòng 12 năm qua tại mức 29.120.000 thùng.

Trong khi đó, Cơ quan Năng lượng Quốc tế giảm dự báo nhu cầu toàn cầu lần thứ 4 trong năm 2015 trong 12 tháng bằng 230.000 thùng một ngày tại mức  93.300.000 thùng và số lượng cung vượt quá cầu là  400.000 thùng một ngày.

Mặc dù giá xăng giảm tới 40 phần trăm tại Mỹ kể từ tháng 4 năm 2014 đã khiến người tiêu dùng mua xe SUV chạy xăng  và tải pick-up nhiều hơn, nhưng người tiêu dùng trong vài năm qua đã tìm ra sự hiệu quả trong sự pha trộn của xe hơi và xe tải. Đồng thời sự tăng trưởng ở Trung Quốc đang chậm lại và sự chuyển hướng tiết kiệm năng lượng từ ngành sản xuất hàng xuất khẩu cùng với cơ sở hạ tầng đến dịch vụ của người tiêu dùng đang giảm nhu cầu về dầu. Trung Quốc chiếm hai phần ba trong sự tăng trưởng về nhu cầu dầu mỏ trong thập kỷ qua.

Vì vậy hoàn toàn có cơ sở khi giá dầu tiếp tục sụt giảm mạnh và giá năng lượng có liên quan. Thế giới sẽ xuất hiện kẻ thắng người thua trong cuộc chiến giá dầu thấp.

Thanh Trúc

 

• NƯỚC NGA TRONG CUỘC ĐỐI ĐẦU MỸ-TRUNG
• Bài phát biểu của tân tổng thống Ukraina Vladimir Alekseievich Zelensky.
• Portnikov: Zelensky nguy hiểm hơn nhiều đối với Putin so với Poroshenko
• Zelensky trả lời Putin rất đanh thép và thâm túy!
• Putin một lần nữa lại lợi dụng "khoảng trống quyền lực" ở Ukraina
• Phía Zelensky đã nêu ra các điều kiện để đàm phán với Putin