Đã gần một năm kể từ khi ISIS bùng nổ trên toàn lãnh thổ Iraq, kiểm soát nhiều khu vực tại phía bắc và phía tây đất nước. Sự mở rộng nhanh chóng lãnh thổ  bao gồm việc đánh chiếm Mosul, thành phố lớn thứ hai của nước này, cùng với Tikrit quê hương Saddam Hussein.

Mặc dù là sự kết hợp giữa các lực lượng an ninh Iraq, lực lượng dân quân Dòng Shiite do Iran hậu thuẫn, các cuộc không kích của Mỹ và các lực lượng người Kurd đã hỗ trợ trong việc đánh đuổi ISIS ra khỏi Tikirt từ  tháng ba, nhưng sự thất bại của các chiến binh thánh chiến vẫn còn xa vời, thậm chí còn duy trì ảo tưởng chắc chắn không thể bị đánh bại. Ngay cả khi tất cả các lực lượng chống lại họ, các chiến binh đã tiếp tục đều đặn dành những thắng lợi như tại nhà máy lọc dầu lớn nhất miền bắc Iraq – Baiji, chỉ cách Tikrit gần 60 km.

Muốn chiếm lại Tikrit chính phủ phải cần huy động tới 30.000 binh sĩ và phải mất vài tuần, trong khi ISIS vẫn có thể thành công trong việc tiếp quản Baiji. Cả hai trận chiến đã làm nổi bật khó khăn như thế nào trong việc giải phóng Mosul, thành phố lớn thứ hai của Iraq.

Tuy nhiên, theo một nghiên cứu của Alexandre Mello và Michael Knights thuộc Trung tâm Phòng chống Khủng bố tại West Point, đánh đuổi ISIS ra khỏi Mosul sẽ không phải là một phần khó khăn nhất của tất cả hoạt động chiếm lại thành phố. Mà phần khó nhất của hoạt động tại Mosul sẽ là tổ chức lại thành phố và thành công trong việc tái hòa nhập vào đất nước sau khi ISIS rút lui vào bí mật.

“Điều gì sẽ tiếp theo sự giải phóng các thành phố như Mosul, Fallujah, và Tall Afar ?,” Mello và Knights đặt câu hỏi. “Một lựa chọn là mô hình Ramadi, các phần tử Nhà nước Hồi giáo Nhà sẽ duy trì tại chỗ để gắn kết cuộc nổi dậy và sẽ tiến về những khu vực trung tâm dân cư và trung tâm kinh tế và những trung tâm này có thể bị tấn công từ vị trí cố thủ ở nông thôn.”

Trừ khi chính phủ Iraq và các đồng minh thành công trong việc giữ và đồn trú trong Mosul, cùng với tăng cường an ninh tại các thị trấn xung quanh và những vùng xa xôi, thành phố sẽ liên tục có nguy cơ từ phần tử thánh chiến. Cũng như trong trường hợp của nhà máy lọc dầu Baiji, ISIS sẽ cố gắng tập hợp tại những khu vực vô chính phủ từ đó phát động các cuộc phản công.

“Một bài học quan trọng trong sáu tháng vừa qua là lấy lại trung tâm thành phố không phải là một biện pháp thực sự của sự thành công”, Mello và Knights viết. “Ổn định toàn bộ khu vực phòng thủ, bao gồm cả các vành đai nông thôn mới là thành công thực sự.”

“Không có gì huyền bí về Nhà nước Hồi giáo trong lực lượng phòng thủ: Họ đã thành công gần như hoàn toàn vì không có đối lập hiệu quả chứ không phải vì sức mạnh nội lực của họ.”

Sự thiếu vắng phe đối lập có hiệu quả trên mặt trận chống lại ISIS là một kết quả ưu tiên trong các cuộc xung đột của những bên khác nhau.

Chính phủ Iraq đồng minh của dân quân Shiite do Iran hậu thuẫn và người Kurd không tin rằng họ có nhiều động lực để thúc đẩy các tuyến đầu của cuộc xung đột bên ngoài biên giới hiện tại của họ. Hiện nay, các cuộc chiến tranh chống lại ISIS đã chia Iraq thành ba khu vực kiểm soát – sự tự trị của người Kurd khu vực Chính phủ, các khu vực phần lớn người theo dòng Shiite do chính quyền trung ương điều khiển và phía bắc cũng như phía tây do ISIS Sunni thống trị.

Bất kỳ sự thúc đẩy nào bằng người Kurd hay chính phủ Baghdad vào khu vực ISIS kiểm soát mà phần lớn là người Sunni sinh sống sẽ gặp phải vấn đề nghiêm trọng trong việc quét sạch các chiến binh, khi họ được người Sunni tin tưởng và đem lại một số thành công trước khi chính phủ tái kiểm soát các khu vực lãnh thổ mới được giải phóng. Nếu không có sự hỗ trợ của địa phương, các mục tiêu này gần như không thể nào đạt được.

Mello và Knights lưu ý quá trình này sẽ đặc biệt khó khăn, vì ISIS đã “phá hủy hàng trăm trạm cảnh sát, cơ quan hành chính, cầu và nhà ở kiên cố.”

“Đây là một phần của nỗ lực nhằm ổn định và đề cập đến chiến lược âm ỉ khi những cuộc phản công từ kẻ nổi loạn hiện đang cố thủ tại các khu vực Iraq và Syria được lặp lại. Nhà nước Hồi giáo đã không giữ được địa thế, nhưng họ có thể chứng minh trong việc ngăn ngừa hậu xung đột tái định cư và ổn định của khu vực bị ảnh hưởng một cách lão luyện.”

Trừ khi chính phủ Iraq bằng cách nào đó tìm ra biện pháp để kêu gọi những người theo dòng Sunni trở lại chính quyền, xây dựng lại các tổ chức và cơ sở hạ tầng mà ISIS đã phá hủy, ISIS sẽ không hoàn toàn bị đánh bật ra khỏi Iraq. Và nhóm được chuẩn bị đầy đủ để cố thủ ở Mosul, một nơi mà họ có thể chiến đấu như một nhóm nổi dậy ngay cả sau khi mất quyền kiểm soát thành phố.

Đức Dũng

 

• Israel sẵn sàng tiêu diệt S-300 khi nó được sử dụng ở Syria
• Cú đánh vào Syria: Lầu năm góc tuyên bố tất cả các mục tiêu đều bị hủy diệt
• Trump: Nga phải thực hiện đầy đủ các thỏa thuận Minsk và chịu trách nhiệm cho hành động của mình ở Crưm và Donbass
• Mỹ đặt Kremlin trước sự lựa chọn: hoặc là Hoa Kỳ hoặc Assad
• Mỹ gọi tuyên bố của Kremlin về việc không kích IS là "vớ vẩn".
• Cuộc chiến giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ: NATO không can thiệp, nhưng người Thổ Nhĩ Kỳ có lợi thế