VÒNG XOÁY THỨ 5 CỦA TỔNG THỐNG P. POROSHENKO

Lời người dịch:
Ukraina là đất nước vô cùng xa xôi đối với số đông người Việt. Lớp chúng tôi chỉ nhớ đến xe đạp, vòng bi, phích đá và nikel Kharkov. Các cụ già nhớ bác Tôn chủ tịch đã đến Odessa, còn các sử gia thì xem Kiev là một tp cổ. Ngoài ra báo chí ta còn viết về đất nước này với nạn tham nhũng nhất thế giới, Maidan là trò xúi giục của Phương Tây mà người Ukraina ngây thơ dễ tin để mất Crimea và nội chiến đẫm máu.
Trong bài dịch này tôi chỉ muốn gửi một thông tin tới bạn đọc về một người Ukraina-công dân số 1 của đất nước sau 4 năm ông đứng trên vị trí này để mọi người hiểu tí về những con người đã mang SAM sang bắn hạ B-52 của đế quốc Mĩ cho ta, xem mấy năm nay họ sống thế nào.
********************

Tổng thống Poroshenko bắt đầu năm thứ năm nhiệm kì tổng thống của mình. Năm 2014 ông đã thắng cử với 55% phiếu, 60% số cử tri đi bầu, ngay trong vòng bầu cử đầu, và tuyên thệ tổng thống trong thời điểm gian nan nhất của đất nước Ukraina: Cách mạng Nhân phẩm vừa giành được thắng lợi 4 tháng trước đó; cuộc nổ súng sát hại những người biểu tình trên Maidan; Crimea bị Nga cưỡng chiếm; cuộc chiến tranh Nga-Ukraina ở miền đông bắt đầu. Đất nước mà ông nhận trách nhiệm cai trị lúc đó với một kho bạc rỗng tuếch không còn một xu, tất cả chìm đắm trong tham nhũng, đói khổ.
-Năm thứ nhất nhiệm kỳ tổng thống của Poroshenko: là năm dành tất cả và trọn vẹn cho công
cuộc bảo vệ lãnh thổ đất nước khỏi sự xâm chiếm của quân xâm lược Nga;
-Năm thứ hai: là năm hành động chống khủng hoảng trong kinh tế;
-Năm thứ ba: là năm bước ngoặt, là giai đoạn kinh tế Ukraina ngừng suy giảm, bắt đẩu tăng trưởng, cũng là năm của những xì-căng-đan về tham nhũng và những thỏa thuận với các nhà tài phiệt;
-Năm thứ tư của nhiệm kì tổng thống là năm rất khó đánh giá. Có thể nói là công cuộc cải cách kinh tế-xã hội bị xếp lại, thậm chí có những bước đi thụt lùi, lí do là: “Tất cả cho bầu cử”. Những gì mà chính quyền đang làm cho cuộc chiến chống tham nhũng chẳng qua cũng là để giữ thể diện mà thôi. Ví như chuyện về Toà án chống tham nhũng, qua hành động của chính quyền thấy rõ rằng, Poroshenko không có ý định sẽ kết án tù người của mình, mặc cho Phương Tây có gây sức ép thế nào đi nữa.
Mấy tháng tới đây sẽ là khoảng thời gian quyết định cho sự nghiệp chính trị tương lai của tổng thống: rất nhiều đồng minh chính trị và chiến hữu của ông nghi ngờ khả năng chiến thắng, thậm chí họ không tin tưởng rằng Poroshenko có thể lọt vào vòng hai của cuộc bầu cử sắp tới.
Báo Liga.net đã tổng kết những gì tổng thống đã làm được và chưa làm được sau 4 năm qua.

I. SÁU THÀNH CÔNG CỦA POROSHENKO

Phe đối lập thường hay phê phán tổng thống Petro Poroshenko rằng, ông không thực hiện lời hứa trước toàn dân trong chương trình tranh cử là sẽ kết thúc chiến tranh ở Donbas, thế nhưng họ không nhắc đến một nguyên nhân là, sau lời hứa trên nước Nga ồ ạt đưa thẳng quân vào Donbas.
Trong tình thế khẩn cấp ấy Poroshenko đã làm được điều quan trọng nhất: phá vỡ kế hoạch của Putin, giữ được đất nước trong ranh giới tối đa có thể ở điều kiện khó khăn của năm 2014.
Ta đừng quên “Thế giới Nga”, kế hoạch “ Новороссия»(Nước Nga mới), những âm mưu của Putin nhằm xẻ đứt miền nam Ukraina rồi hợp nhất với Pridnestrovye, phần Donbas bị tạm chiếm vá bán đảo Crimea tạo thành một hành lang chiến lược.
Quân đội Ukraina trong những tháng đầu chiến tranh đã chiến đấu bằng mỗi tinh thần dũng cảm của mình và sự giúp đỡ của các thiện nguyện viên. Đến nay quân đội đã được đảm bảo đầy đủ tất cả. Các lực lượng vũ trang, có thể nói là, được khôi phục lại hầu như từ số không và hiện nay sức chiến đấu ở mức độ khá cao. Tuy nhiên để hoàn toàn có thể chống cự lại được cuộc xâm lăng của nước Nga thì chưa.
Trong số “công trạng” của Poroshenko ở phần an ninh quốc gia có thể kể đến chính sách “Ukraina hoá” đất nước, củng cố sự đoàn kết của đất nước, bởi cuộc chiến tranh giấu mặt mà Putin tiến hành được dựa trên âm mưu phá vỡ cái bản sắc chung, cái bản chất thống nhất,(identity) của dân tộc Ukraina, phóng đại hoá cái khác biệt, cái mâu thuẫn nhằm phá vỡ khối đại đoàn kết của hai miền Đông-Tây.
Nhưng phải nói rằng Poroshenko gặt hái được nhiều thành công hơn trên mặt trận đối ngoại. Đó là chế độ miễn thị thực với các nước trong khối EU, và nói chung là
cũng cố hướng quan hệ này, sự ủng hộ và giúp đỡ của phương Tây trong cuộc chiến tranh với Nga.

1.Khôi phục và tăng cường sức mạnh các lực lượng vũ trang.

Theo Global Firepower, hiện nay quân đội Ukraina nằm trong top-10 quân đội mạnh nhất châu Âu, kể cả vũ khí trang thiết bị. Quân số bộ đội tăng từ 150 ngàn lên 255 ngàn. Năm 2017 hoàn thành việc chuyển các lực lượng vũ trang sang chế độ hợp đồng chuyên nghiệp. Học thuyết quân sự của Poroshenko coi việc thích nghi với các chuẩn mực của NATO là một trong những nhiệm vụ hàng đầu.
Ngân sách quốc phòng mỗi năm đều được tăng thêm. Năm 2018 chỉ riêng bộ quốc phòng được cấp 86 tỉ grn (3,3 tỉ $), tăng 17,7 tỉ so với năm trước. Tính chung số tài chính chi cho an ninh và quốc phòng sau 4 năm tăng gần 10 lần, tất cả vào khoảng 170 tỉ grn.

2.Javelin.

Cuối tháng 04.2018 các cuộc đàm phán khó khăn với chính phủ Mĩ đã kết thúc tốt đẹp: những hệ thống tên lửa chống tăng Javelin đã về đến các đơn vi bộ đội. Đó là khoản viện trợ không hoàn lại của CP Mĩ cho Ukraina.
Javelin – đấy là một ví dụ điển hình phản ánh bức tranh chung về sự ủng hộ, giúp đỡ mà quân đội Ukraina nhận được từ bạn bè. Ngoài Mĩ, các nước Anh, Canada, Ba lan, Litva và các nước khác thuộc EU hiện đang cung cấp vũ khí sát thương cho Ukraina.
Cũng xin nhắc lại là thời gian đầu Mĩ và các nước Phương Tây chỉ ủng hộ về mặt tinh thần chứ giúp đỡ về vật chất rất ít.

3.Liên minh chống Putin và chế tài cấm vận.

Poroshenko và Klimkin (ngoại trưởng – CV) đã thành công trong việc vận động sự giúp đỡ của các nước Phương Tây cho cuộc chiến chống quân xâm lược Nga. Liên minh này được gọi là antiputin, trên thực tế thì không có một tổ chức cụ thể nào, mà cũng không có một danh sách các nước đồng minh cụ thể nào cả.
Mặc dù chủ nghĩa dân tuý và xu hướng thân Nga ở một số nước EU (thí dụ mới nhất là Áo) ngày càng tăng, thế nhưng cứ nửa năm một Ukraina đạt được thành công trong việc gia hạn lệnh trừng phạt đối với Nga vì Crimea và Donbas. Thậm chí Mĩ và Tây Âu còn tăng mức độ trừng phạt nặng hơn.

4.Phi tập trung trung ương hoá (phân quyền cho các địa phương).

Trong bộ sậu của tổng thống- người đã khởi đầu chương trình cải cách này, xếp kế hoạch phân quyền cho các địa phương sau kế hoạch khôi phục quân đội và trước việc miễn thị thực của EU. Trên thực tế thì đó là chuyển quyền hạn và hơn 50% công khố cho các cấp địa phương. Trong toàn Ukraina đã thành lập được các cộng đồng địa phương thống nhất theo lãnh thổ và chính các chủ thể mới này tự mình đứng ra lo các công việc về giáo dục, y tế, ăn ở sinh hoạt của nhân dân địa phương.
Chỉ sau 3 năm ngân khố của các địa phương tăng lên gấp đôi.

5.Giành độc lập về khí đốt.

Đây là nhiệm vụ vô cùng khó khăn đối với các đời tổng thống. Trước đây Ukraina bị phụ thuộc 100% vào khí đốt do Nga cung cấp.

*********************
Chính phủ Nga sử dụng độc quyền bán ga cho Ukraina như là một phương tiện để giữ Ukraina trong vòng ảnh hưởng của mình. Trong khi các nước Tây Âu mua thứ khí mầu xanh này với giá 220-280$/1000m3 thì Ukraina phải chịu giá “anh em” trong khoảng 330-415$, cứ trước mùa đông là chính phủ nào cũng cuống cuồng lo lắng mỗi việc kí được hợp đồng mua khí ga với Nga, vì không thể để dân chết lạnh mùa đông được.
Tôi còn nhớ là thủ tướng Julia Timoshenko vô cùng vất vả mới kí được hợp đồng mua ga với Gasprom với giá thế nào cũng phải chấp nhận. Trước đó chính quyền Nga đã khởi tố bà vì một vụ việc không đâu nhằm gây sức ép. Chuyến đi của bà cực hơn cả các chuyến đi của sứ thần nước ta đến Tử cấm thành – CV.
*******************

Ngày 25.11.2015 Ukraina hoàn toàn ngừng nhập ga từ Nga và bắt đầu cải cách hệ thống quản lí Tổng công ty nhà nước chuyên cung cấp và khai thác ga “Naftogas”. Lần đầu tiên TCT này hết lỗ.
Tháng 12 năm 2017 Naftogas thắng kiện Gasprom của Nga tại Toà trọng tài Stockholm. Hãng khí đốt độc quyền nhà nước LB Nga khởi kiện đòi Naftogas phải trả 56 tỉ $ là khoản “chưa giả đủ” theo hợp đồng năm 2009. Tháng hai năm nay Naftogas còn giành thêm một thắng lợi nữa: Toà trọng tài Stockholm ra quyết định buộc Gasprom giả cho Naftogas 4,63 tỉ $ vào khoản chưa cung cấp đủ số khí ga đã thỏa thuận trong hợp đồng để trung chuyển qua hệ thống đường ống dẫn của Ukraina sang Tây Âu.

6.Miễn thị thực sang EU.

11.06.2016 EU mở cửa biên giới cho các công dân Ukraina. Để đạt được quyết định này Ukraina đã phải trải qua một con đường khá phức tạp: thực hiện chế độ sinh trắc trong cấp hộ chiếu đi nước ngoài, thông qua luật cấm bài trừ người đồng tính, thay đổi thủ tục ngăn chặn và tìm người nhập cư bất hợp pháp. Phần khó khăn nhất là chống tham nhũng. Để đạt được thỏa thuận miễn thị thực, ở Ukraina đã được thành lập các cơ quan chống tham nhũng như: Cục điều tra chống tham nhũng quốc gia (NABU), Viện công tố chuyên chống tham nhũng (SAP), Ủy ban hành động chống tham nhũng quốc gia (NAPK), và đưa vào sử dụng hệ thống e-báo cáo thuế điện tử qua mạng.
Để giữ được chế độ miễn thị thực Ukraina buộc phải tiếp tục các cải cách theo yêu cầu của EU. Ví dụ điển hình là việc thành lập Toà án chống tham nhũng. Dưới sức ép chưa từng thấy của phương Tây chính quyền Ukraina buộc phải đưa dự luật về Toà án chống tham nhũng ra quốc hội thảo luận và đã bỏ phiếu thông qua.

(Còn tiếp)

Bài của Chan Vu ở trang Ukraina-Thế gới


Mạng Ký Giả: Cuộc thi viết với chủ đề Việt Nam - Đất nước - Con người

 




Bài liên quan

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai.

Cùng chủ đề