Фото: Wilson Center
Ngày mai, 20 tháng 1 sẽ diễn ra lễ nhậm chức của tân tổng thống Mỹ Donald Trump. Nhân dịp này diễn đàn Focus.ua đã có bài phỏng vấn giáo sư sử học và khoa học chính trị Mỹ Alexander Motyl. Trọng tâm của cuộc phỏng vấn là câu hỏi Ukraina nên mong đợi gì từ chính quyền của tổng thống Donald Trump.
Dựa trên những tuyên bố công khai của Trump về Ukraina và về các mối quan hệ với Nga, Giới tinh hoa cầm quyền ở Ukraina đang lo sợ rằng sự hỗ trợ của Mỹ đối với đất nước này có thể sẽ chấm dứt. Giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Rutgers (New Jersey, Mỹ), Alexander Motyl khẳng định: hiện tại, vấn đề an ninh của Ukraina chỉ có thể do chính người dân Ukraina quyết định.
Chính sách đối ngoại của Mỹ dưới thời Tổng thống Trump sẽ ra sao? Mỹ sẽ thực sự đi theo đường lối tự cô lập và tự tách rời khỏi các nan đề ở châu Âu hay không, ông Trump đã hứa gì trong chiến dịch tranh cử?
– Nếu tất cả mọi thứ phụ thuộc vào Trump, thì Mỹ sẽ đi theo đường lối tự cô lập. Câu hỏi đặt ra là: Quốc hội, các phương tiện truyền thông, các Ủy ban và người dân sẽ có thể gây ảnh hưởng đến ông ta như thế nào. Không ai có thể biết được, nhưng cho đến nay có vẻ như các tác động này sẽ không đáng kể. Có một câu hỏi khác. Trump là một nhân vật mới, bốc đồng, bất thường – như vậy có nghĩa là, với ông ấy, mọi chuyện đều có thể xảy ra. Ngày hôm nay là chủ nghĩa tự cô lập mới và ngày mai là chiến tranh. Tóm lại, đó là mối hiểm họa lớn nhất từ phía ông ấy.
Chính quyền mới có thể sẽ khởi động lại quan hệ với Nga. Liệu sẽ có những thỏa hiệp nào, đặc biệt là trong vấn đề về các biện pháp trừng phạt?
– Trong giới truyền thông đang lan truyền thông tin về một sự trao đổi nào đó – cắt giảm hoặc bãi bỏ các biện pháp trừng phạt để đổi lấy những nhượng bộ về vũ khí hạt nhân. Đồng thời đang lan truyền khả năng công nhận “khu vực ảnh hưởng của Nga” để đổi lấy hợp tác chống chủ nghĩa khủng bố và Nhà nước hồi giáo tự xưng. Trong mọi trường hợp, đều có nỗ lực khởi động lại. Việc thực hiện nỗ lực đó phụ thuộc rất nhiều vào ông Putin. Nếu ông ta sẽ hành xử một cách thô lỗ, thì Trump thậm chí sẽ từ chối ý tưởng khởi động lại.
Liệu Putin và Trump có thể tìm được tiếng nói chung trong các vấn đề địa chính trị hay không, hay là với motiv lãnh đạo của từng ông như thế thì chỉ dẫn đến sự đối đầu?
– Cả hai đều là những kẻ dối trá, lừa đảo, côn đồ, ích kỷ tự mãn, sùng bái chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi và thậm chí có thể đều là những kẻ tâm thần. Họ sẽ rất khó có thể tìm được tiếng nói chung. Một điều nữa là Trump cần phải chứng tỏ rằng sự thiện cảm với Putin của ông ta sẽ được biện minh – Trump sẽ định hướng đến một thỏa hiệp nào đó trước tiên, chứ không phải là Putin.
Liệu Ukraina có trở thành tâm điểm trong chính sách đối ngoại của Mỹ trong tương lai gần? Liệu sự hỗ trợ của nước Mỹ sắp tới sẽ được tăng cường hay suy giảm so với thời chính quyền Obama?
– Ukraina phải sẵn sàng cho tình huống xấu nhất. Không còn cách nào khác. Điều này có thể là một kịch bản ngoại giao, nhằm đổi lấy sự nhượng bộ trong vấn đề Syria, có thể là việc công nhận sự sáp nhập Crimea, có thể là một áp lực lên đất nước Ukraina, để buộc Ukraina phải sát nhập vùng Donbas bị chiếm đóng. Mọi điều đều có thể xảy ra. Đồng thời, nếu Trump thất vọng về ông Putin, ông có thể trở thành một người ủng hộ Ukraina rất mãnh liệt. Trong những điều kiện như vậy, Ukraina nên hiểu rằng an ninh của Ukraina hoàn toàn do người Ukraina quyết định. Cần phải chủ động và không nên chờ đợi sự xuất hiện những diễn biến tích cực, bởi vì điều này có thể không xảy ra.
Liệu tổng thống mới của Mỹ sẽ có quyền tự quyết trong hành động của mình trong chính sách ngoại giao hay các quyết định của ông sẽ bị giới hạn bởi các cơ quan có thẩm quyền khác của Hoa Kỳ, từ Quốc hội đến các cơ quan an ninh?
– Tất nhiên, một vị tổng thống bình thường luôn bị kiểm soát bởi các tổ chức chính phủ. Nhưng Trump không phải là một nhân vật bình thường. Ông ấy không muốn bị hạn chế, không thấy và không công nhận. Ông ta có thể phá vỡ tất cả, hoặc ít nhất là cố gắng để phá vỡ mọi thứ. Khi đó thì trong Đảng Cộng hòa sẽ phải đặt ra một câu hỏi nghiêm túc: tiếp tục ủng hộ Trump hay chống lại ông. Nhiều người, ít nhất trong thời gian đầu, sẽ đi với Trump.
Vụ bê bối gần đây với các cuộc tấn công của hacker và đợt công bố các hồ sơ bí mật về quan hệ Trump và điện Kremlin liệu có gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chính sách đối ngoại của Mỹ không?
– Tất nhiên là có. Những sự kiện đó gây ảnh hưởng không phải trực tiếp đến bản thân Trump mà gây ảnh hưởng đến khả năng thực hiện các kế hoạch của ông ấy một cách khách quan. Có một sự mất lòng tin rất lớn đối với Trump, nhiều người Mỹ cho rằng Trump đã trở thành tổng thống một cách không hợp pháp. Tương tự như ở nước ngoài. Các chính phủ nước ngoài, các cục tình báo sẽ suy nghĩ xem có nên chia sẻ thông tin với ông ta hay không, có nên ký thỏa thuận, có nên bàn chuyện tay đôi với Trump hay không, bởi vì ai mà có thể biết được, rồi những thông tin này có thể bị phát tán đi đâu. Theo thời gian, Trump sẽ ngày càng khó khăn để thực hiện chính sách đối ngoại của mình trong một môi trường như vậy. Một Tổng thống khôn ngoan sẽ nhận ra rằng cần phải thích ứng, cần phải thay đổi phong cách ứng xử. Nhưng chưa chắc Trump có khả năng làm điều đó.
Trong suốt nhiệm kỳ tổng thống của ông Obama chính phủ Hoa Kỳ đã tham gia tích cực vào công việc nội bộ của Ukraina, bắt đầu với sự giúp đỡ trong cuộc chiến chống tham nhũng, kết thúc bằng sự hỗ trợ cho cán cân quyền lực. Với Trump có sự thay đổi không?
– Không phải ngay lập tức, bởi vì nhiều chương trình viện trợ được bắt đầu trước đó sẽ tiếp tục làm việc. Theo thời gian, sẽ có sự thay đổi. Tất nhiên, nếu các thiệt hại mà Trump sẽ gây ra cho Ukraina chỉ giới hạn trong những hoạt động này, thì tất cả mọi chuyện sẽ bình thường. Đáng tiếc, cần phải chuẩn bị cho một kịch bản tồi tệ hơn nhiều. Điều này không có nghĩa rằng kịch bản đó không thể tránh khỏi, điều này có nghĩa rằng Ukraina cần phải đưa ra những kế hoạch để ứng phó A, B, C, vv.. phòng trường hợp xảy ra bất kỳ những hành động bất thường ngu ngốc nào của ông Trump…
Theo focus.ua
Nguyễn U Quốc chuyển ngữ.
- Hết năm 2021, Thế giới ở vào giai đoạn biến động lớn, Ukraina chưa thể vượt qua cuộc khủng hoảng.
- SOS - báo động dịch cúm nguy hiểm đang hoành hành tại Ukraina
- Ukraina, Mỹ và Ba Lan đã ký thỏa thuận đa dạng hóa nguồn cung cấp khí đốt
- Các tên lửa hành trình của Ukraina có khả năng "khóa biển Azov"
- Bài phát biểu của tân tổng thống Ukraina Vladimir Alekseievich Zelensky.
- Portnikov: Zelensky nguy hiểm hơn nhiều đối với Putin so với Poroshenko
Trả lời