WASHINGTON (AP) – Có thể sớm nhất vào tháng 1-2016 Hoa Kỳ sẵn sàng dỡ bỏ ít nhất một số biện pháp trừng phạt chống lại Iran.

Ngoại trưởng John Kerry viết trong bản phúc trình gửi cho Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ rằng Iran đang thực hiện nghĩa vụ theo các thỏa thuận quốc tế một cách “minh bạch”, “được xác minh” và “đình chỉ xử phạt… là thích hợp.”

Thủ lĩnh phe Dân chủ tại Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Ben Cardin nói trong buổi điều trần hôm thứ Năm cho rằng lệnh trừng phạt có thể dỡ bỏ sớm nhất vào tháng 1, không phải vào mùa xuân như dự kiến ban đầu.

Theo thỏa thuận giữa Hoa Kỳ, Iran và các cường quốc khác trên thế giới Iran sẽ kiềm chế hoạt động làm giàu uranium để đổi lấy lệnh dỡ bỏ trừng phạt giúp quốc gia này tiếp cận với nguồn vốn hàng tỷ USD và gia nhập thị trường dầu thế giới.

“Bây giờ chúng ta hiểu Iran sẽ phải tuân thủ thỏa thuận và được hưởng chế tài vào đầu tháng Giêng,” Cardin nói tại phiên điều trần của các quan chức chính quyền khi họ đặt câu hỏi về thỏa thuận.

“Rõ ràng chúng tôi muốn họ thực hiện – đừng hiểu lầm tôi. Nhưng tại sao chúng ta đánh giá thời gian không khớp nhau để cho phù hợp”.

Stephen Mull điều phối viên chính Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ về thực hiện các thỏa thuận, đồng ý rằng với một số quan chức chính quyền Mỹ đã suy đoán sẽ phải đến mùa xuân lệnh dỡ bỏ mới được thực thi. Nhưng cho rằng thời gian sớm hay muộn nằm trong tay Iran. Ông nhấn mạnh thỏa thuận đòi hỏi Iran phải thực hiện các bước để từ bỏ chương trình hạt nhân một cách chính xác, không cần phải gấp gáp. Ông không suy đoán thời gian dỡ bỏ và cũng không bác bỏ tuyên bố của ông Cardin về lệnh trừng phạt sẽ có thể dỡ bỏ vào tháng tới.

Hôm qua Tổng thống Iran, Hassan Rouhani nói rằng Iran sẽ thực hiện nghĩa vụ còn lại của mình trong hai tuần tới để mở đường cho việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt vào tháng Giêng. Iran bây giờ sẽ tháo dỡ một số máy ly tâm làm giàu hạt nhân và vận chuyển một phần lớn kho dự trữ uranium được làm giàu.

Trong bản phúc trình của ông Kerry gửi Quốc hội nói rằng Iran đã không tham gia vào bất kỳ hoạt động ngấm ngầm hoặc các hoạt động khác để có thể thực hiện những bước tiến về chương trình vũ khí hạt nhân của mình.

Theo ông Mull, Iran đã bắt đầu tháo dỡ hệ thống làm giàu uranium bằng cách loại bỏ hàng ngàn máy ly tâm và chuyển chúng vào một cơ sở lưu trữ sẽ được giám sát bởi các thanh sát hạt nhân quốc tế.

“Họ đã loại bỏ hơn 5.000 máy ly tâm và có khả năng vận chuyển một cách nhanh nhất để loại bỏ các phần còn lại trong những ngày tới”.

Iran đang làm giảm kho dự trữ các loại uranium khác nhau được làm giàu để không quá 300 kg nguyên liệu được làm giàu lên đến 3,67 phần trăm.

Ủy ban từ cả hai bên bày tỏ quan ngại về các hành động gần đây của Iran, mà họ sợ có thể đoán trước Iran  không tuân thủ.

Thượng nghị sĩ Đảng Cộng Hòa, Bob Corker Sen cho rằng thỏa thuận này là sẽ đi đến một “khởi đầu khủng khiếp,” ông trích dẫn những điều tra của một phóng viên tờ Washington Post nhà báo Rezaian Jason trong đó nêu rõ Iran cung cấp vũ khí cho Syria, Yemen và vi phạm lệnh cấm của Liên Hợp Quốc về  tên lửa đạn đạo.

Đức Dũng