Các thỏa thuận mới mạnh hơn nhiều so với những thỏa thuận được cung cấp bởi vị thế là đồng minh chính của Mỹ bên ngoài khối quân sự NATO

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Ukraina và Hoa Kỳ tại Washington trong chuyến thăm của Tổng thống Ukraina, ngài Vladymyr Zelensky tới Mỹ đã ký một thỏa thuận quốc phòng cơ bản – Thỏa thuận khung về Khung chiến lược cho quan hệ đối tác quốc phòng giữa Bộ Quốc phòng Ukraina và Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ. Các chuyên gia đã đi đến ý kiến chúng rằng thỏa thuận này sẽ đóng góp vào việc xây dựng thực sự mối quan hệ hợp tác sâu sắc hơn và chất lượng cao hơn trong lĩnh vực quốc phòng giữa tất cả các hợp tác có thể đã được xem xét, tất nhiên, ngoại trừ việc chính thức gia nhập NATO. Gần đây, có rất nhiều lời bàn tán về khả năng Ukraina tiến tới có được vị thế là đồng minh chính của Mỹ ngoài khối NATO. Và thỏa thuận mới có khả năng cung cấp sự hợp tác có ý nghĩa hơn và mạnh mẽ hơn nhiều trong lĩnh vực quốc phòng của Ukraina và Hoa Kỳ ngay cả khi không có quy chế như vậy. Thỏa thuận không có những khoảnh khắc tuyên bố công khai, nhưng có một kế hoạch hành động hoàn toàn rõ ràng trong các lĩnh vực cụ thể, không chỉ sẽ củng cố quốc phòng và an ninh của Ukraina để chống lại sự xâm lược có vũ trang của Nga ở Donbass hoặc ví dụ, ở Biển Đen, mà còn vị trí chiến lược của Ukraina trong bất kỳ sự mở rộng xâm lược nào có thể xảy ra đối với Ukraina. Một số nhà phân tích đã lưu ý rằng những thỏa thuận như vậy mạnh hơn nhiều so với những thỏa thuận được cung cấp cho những đồng minh chính của Mỹ bên ngoài khối NATO. Thỏa thuận này là một thỏa thuận khung, vì nó mở ra một không gian hợp tác, bao gồm các nội dung cụ thể của ngành và trong vòng 2-3 năm sẽ cho phép đạt được sự hợp tác chưa từng có với Mỹ trong lĩnh vực quốc phòng và an ninh cho các nước châu Âu ngoài NATO.

Chính xác thì thỏa thuận đã ký mang lại điều gì so với vị thế của đồng minh chính của Mỹ bên ngoài NATO? Thỏa thuận khung về Khung chiến lược cho quan hệ đối tác quốc phòng tái khẳng định các nguyên tắc chính và đặt ra các mục tiêu đầy tham vọng cho quan hệ quốc phòng song phương Ukraina-Mỹ. Đặc biệt, nó tái khẳng định sự ủng hộ của Hoa Kỳ đối với chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraina, đồng thời lên án việc Nga chiếm đóng Crưm và hành động gây hấn ở miền đông Ukraina. Thỏa thuận xác định các bước tương tác tiếp theo giữa Bộ Quốc phòng Ukraina và Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ nhằm tăng cường tiềm lực quân sự và sự sẵn sàng của Ukraina tới việc bảo tồn toàn vẹn lãnh thổ, tiến tới tương thích với NATO và thúc đẩy an ninh khu vực. Tài liệu này cũng xác nhận việc ủng hộ liên tục quyền của Ukraina trong việc xác định đường lối chính sách đối ngoại trong tương lai của mình, không bị can thiệp từ bên ngoài, đặc biệt là nguyện vọng gia nhập NATO của Ukraina, được Hoa Kỳ và các đồng minh thể hiện trong Thông cáo sau kết quả hội nghị thượng đỉnh Liên minh vào tháng 6/2021.

Ngoài ra, hiệp định còn tạo điều kiện cho việc giới thiệu các công nghệ quốc phòng tiên tiến, khởi động các dự án trong lĩnh vực hiện đại hóa vũ khí và trang bị quân sự thu hút đầu tư từ phía Hoa Kỳ, quy định việc thực hiện các biện pháp thử nghiệm vũ khí và thiết bị quân sự sử dụng thiết bị và công nghệ không có ở Ukraina. Cũng có kế hoạch thực hiện các cải cách Công nghiệp quốc phòng để hỗ trợ nguyện vọng gia nhập NATO của Ukraina, tăng cường hợp tác về an ninh ở Biển Đen và an ninh mạng, đồng thời tăng cường trao đổi dữ liệu giữa các cơ quan tình báo.

Ngoài ra, thỏa thuận còn quy định việc Mỹ sẽ giúp Ukraina thực hiện cải cách trong lĩnh vực quốc phòng phù hợp với các tiêu chuẩn của NATO, những thứ đó sẽ góp phần thực hiện các quy định của chiến lược phát triển ngành công nghiệp quốc phòng và thực hiện các cải cách đối với nhu cầu của Các lực lượng vũ trang Ukraina, đặc biệt là tăng cường tính minh bạch của việc mua sắm quốc phòng của Ukraina, giới thiệu quản lý doanh nghiệp và phát triển quan hệ đối tác chiến lược lâu dài trong lĩnh vực khoa học và công nghệ.

Trên thực tế, thỏa thuận mà được ký kết vừa rồi một lần nữa khẳng định những điểm chính trị quan trọng trong tương tác của Ukraina với Hoa Kỳ và cộng đồng quốc tế, cũng như việc Ukraina là quốc gia chủ chốt trong việc bảo vệ nền dân chủ ở Trung và Đông Âu, xét cho cùng, các vấn đề an ninh, những rủi ro do Liên bang Nga tạo ra đối với đất Ukraina là không chỉ đe dọa trong khu vực, mà còn cả sự ổn định của toàn cầu.

Đặc biệt, đối với Mỹ, điều quan trọng là Ukraina nằm ở vị trí chiến lược ở trung tâm châu Âu, trên biên giới với Nga, do đó vấn đề bảo vệ Ukraina khỏi sự xâm lược của Nga không thể nằm ngoài bối cảnh an ninh của toàn bộ khu vực châu Âu. Ukraina, với tư cách là một quốc gia châu Âu dân chủ, tất nhiên có tầm quan trọng hàng đầu đối với an ninh Euro-Đại Tây Dương. Ngoài ra, Ukraina đã là một trong những đối tác thân thiết nhất của NATO, bởi vì quân sỹ của Ukraina tham gia vào các nhiệphái bộ và hoạt động của Liên minh, thể hiện sự cống hiến cho sự nghiệp an ninh Euro-Đại Tây Dương. Kể từ khi Nga bắt đầu gây hấn, NATO đã tăng cường hỗ trợ chính trị một cách đáng kể, và Ukraina có tư cách là Đối tác với các khả năng mở rộng của NATO, và vị trí này sẽ cho phép Ukraina hợp tác sâu rộng hơn nữa.

Về phần mình, Ukraina đang tiến hành các cải cách phòng thủ cần thiết nhằm khẳng định quan hệ đối tác chiến lược với Hoa Kỳ và cộng đồng quốc tế. Ví dụ, luật “Về các chi tiết cụ thể của đổi mới các doanh nghiệp thuộc khu liên hợp công nghiệp-quân sự quốc doanh” đã được thông qua, trong đó giới thiệu các thông lệ quản trị công ty tốt nhất. Dự thảo luật phân định quyền hạn của Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng tham mưu, Tổng tư lệnh và Tổng thống với tư cách là Tổng tư lệnh tối cao đang được tiến hành với các nguyên tắc của Euro-Đại Tây Dương và cải thiện quy trình lập kế hoạch quốc phòng, có tính đến kinh nghiệm của các quốc gia thành viên NATO và các quốc gia thành viên của Liên minh châu Âu.

Việc ký kết m thỏa thuận khung về nền tảng chiến lược của quan hệ đối tác quốc phòng thực sự đã làm triệt tiêu mọi nỗ lực và ý định cản trở sự tiến xa hơn nữa của Ukraina đối với NATO và loại bỏ hoàn toàn mọi lời tuyên truyền giả mạo của Nga cho rằng họ không đủ tin tưởng vào quan hệ giữa chính phủ Ukraina hiện tại và các đối tác trong NATO. Ukraina đã chọn con đường riêng của mình và đang tự tin tiến về phía trước và nhận được lợi ích đáng kể từ sự phát triển này, bao gồm các mối quan hệ chất lượng cao và thực chất mang tính chất chiến lược với Thổ Nhĩ Kỳ, Anh, và bây giờ là với Hoa Kỳ. Nhưng mục tiêu chính của Ukraina trong chính sách đối ngoại vẫn không thay đổi đó là: hội nhập hoàn toàn vào cộng đồng châu Âu và châu Âu-Đại Tây Dương (NATO). Và việc thực hiện thỏa thuận quốc phòng được ký kết ở Washington chỉ đưa nước này đến gần mục tiêu hơn.

Nguyễn Vinh (Theo ukrinform)