Tòa án The Hague tại Hà Lan ra phán quyết có thẩm quyền xét xử đơn kiện yêu sách về lãnh thổ của Philippines chống lại Trung Quốc trong việc tranh chấp biển Đông.

Cụ thể, trong thông cáo được đưa ra vào ngày 29-10, Tòa án The Hague nhất trí khẳng định cả Philippines và Trung Quốc đều đã ký Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) nên “phải giải quyết các tranh chấp theo công ước này.”

“Tòa án quan tâm đến vai trò của “các quyền lợi lịch sử” và nguồn gốc của các quyền về hàng hải trên biển Đông; về hiện trạng của các đặc trưng hàng hải nhất định trên biển Đông; và tính pháp lý của các hành động (mà Philippines cho là vi phạm UNCLOS) của Trung Quốc trên biển Đông”.

Trung Quốc đã thất bại về pháp lý khi tòa án Hague bác bỏ lập luận của Bắc Kinh cho rằng các tranh chấp chủ quyền lãnh thổ là việc của họ và cho biết thêm phiên điều trần sẽ được tổ chức để quyết định về tính hợp pháp của Philipinnes.

“Tòa án cũng khẳng định việc Trung Quốc không tham gia quá trình tố tụng không ảnh hưởng đến quyền xét xử của tòa cũng như quyết định về việc Philippines đơn phương khởi kiện không vi phạm thủ tục giải quyết tranh chấp theo UNCLOS”

Trung Quốc đã tẩy chay các thủ tục tố tụng và bác bỏ thẩm quyền của Toà án trong mọi trường hợp. Ngang nhiên tuyên bố chủ quyền với hầu hết Biển Đông dựa trên bản đồ “đường lưỡi bò” hay “đường 9 đoạn” nước này tự đưa ra. “Đường lưỡi bò” đi sát vào bờ của các nước láng giềng như Philippines, Việt Nam, Brunei và Malaysia.

Trước đó tòa Trọng tài Quốc tế hôm 7-7 mở phiên tranh tụng đầu tiên, bắt đầu xem xét vụ kiện của Philippines và yêu cầu Manila điều trần lần hai vào hôm 13-7 trước khi ra quyết định về thẩm quyền xét xử.

Bonnie Glaser, một chuyên gia về Biển Đông tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington cho hay đây  được coi là kết quả của “một cú sốc lớn đối với Trung Quốc khi các ý kiến ​​bác bỏ lập luận một cách rõ ràng của Trung Quốc rằng… Philippines sẽ không làm được gì khi không đàm phán với Trung Quốc.”

Toà án thông cáo những lập luận cho rằng bãi đá ngầm và nhiều rạn san hô chưa đủ căn cứ để tuyên bố chủ quyền. Trung Quốc đã và đang xây dựng các đảo nhân tạo trên bãi đá ngầm trên biển Đông và tuyên bố kiểm soát trong bán kính 12 dặm.

Trong bảy bản đệ trình khác trong đó bao gồm Trung Quốc đã vi phạm chủ quyền quyền khai thác vùng lãnh hải riêng của Philippines, tòa án cho biết sẽ dành sự phán xét về thẩm quyền xét xử cho đến khi họ quyết định tình tiết của vụ kiện.

Hiện chưa có kế hoạch được tổ chức cho các buổi điều trân tiếp theo.

Tòa án Trọng tài Thường trực được thành lập tại Hà Lan vào năm 1899 để giải quyết hòa bình các tranh chấp giữa các quốc gia, các tổ chức và các bên tư nhân. Trung Quốc và Philippines là một trong 117 quốc gia thành viên của The Hague.

Đức Dũng

Bài viết được tham khảo từ Reuters, đây là một trong những hãng thông tấn lớn nhất thế giới. Reuters cung cấp bài viết, hình ảnh, đồ họa và video cho những tờ báo, đài phát thanh, đài truyền hình, Internet và các phương tiện truyền thông khác.