Đồng đôla Zimbabwe mất giá là ví dụ tiêu biểu trong các câu chuyện kinh tế liên quan tới siêu lạm phát. Hiện tại, 175 triệu tỷ đôla Zimbabwe mới đổi được 5 USD.

Lịch sử đầy biến động

Đôla Zimbabwe (ZWD) lần đầu ra mắt năm 1980, thay thế nội tệ cũ là rhodesia. Thời điểm đó, đôla Zimbabwe thậm chí còn có trị giá cao hơn đồng đôla Mỹ. Trên các phương tiện quy đổi chính thức, 1 ZWD tương đương 1,47 USD.
Mặc dù vậy, những con số nói trên không phản ánh đúng thực tế. Theo thời gian, giá trị đồng đôla Zimbabwe giảm dần theo thời gian. Đến tháng 7/2006, 100 ZWD mới đổi được 1 bảng Anh.

Sự mất giá của đồng nội tệ buộc chính phủ Zimbabwe phải hành động. Tháng 8/2006, Zimbabwe tái định giá lần đầu đồng nội tệ, với trị giá quy đổi 1 đôla mới (kí hiệu: ZWN) bằng 1.000 đôla cũ (ZWD).

Bất chấp những nỗ lực của Chính phủ Zimbabwe, tình hình kinh tế nước này không trở nên sáng sủa hơn.

Chỉ 6 tháng sau khi tái định giá, Ngân hàng Trung ương Zimbabwe đã ra thông báo tiếp tục can thiệp mạnh tay vào đồng nội tệ. Tỷ giá chính thức được ghi nhận vào tháng 6/2007 cho thấy 30.000 đôla Zimbabwe mới đổi được 1 USD. Còn trên thị trường chợ đen, muốn đổi được 1 USD, người giao dịch phải bỏ ra 600.000 đôla Zimbabwe.

Tháng 8/2008, việc tái định giá đồng nội tệ lần 2 chính thức được Chính phủ Zimbabwe tiến hành. Theo đó, 1 đôla nội tệ mới (kí hiệu: ZWR) có giá trị tương đương 10 triệu đôla cũ. Tuy nhiên, vòng đời của ZWR cũng chỉ kéo dài vẻn vẹn 6 tháng.

Tháng 2/2009, Ngân hàng Trung ương Zimbabwe lần thứ ba tái định giá đồng nội tệ. Lần này, trị giá quy đổi lên tới 1.000 tỷ nội tệ cũ cho 1 đôla Zimbabwe mới (kí hiệu: ZWL). Đây cũng là thời điểm Zimbabwe đương đầu với khủng hoảng siêu lạm phát tồi tệ nhất trong lịch sử. Tháng 4/2009, Chính phủ nước này ra thông báo “tạm ngưng hoạt động của nội tệ trong 1 năm”.

Kể từ thời điểm này, mọi hoạt động giao dịch tại Zimbabwe có thể được tiến hành bằng bất kỳ ngoại tệ nào, với ưu tiên là những đồng tiền mạnh như USD, EUR…

Đôla Zimbabwe trở thành món đồ lưu niệm

Sử dụng các công cụ tìm kiếm hay các website thương mại trực tuyến, ai cũng có thể tìm và đặt mua những tờ tiền mệnh giá nghìn tỷ, triệu tỷ đôla Zimbabwe với giá chỉ vài chục USD. Thậm chí, những trang web chuyên mua bán nội tệ Zimbabwe xuất hiện không ít trên mạng Internet.

Hiện tại, 97 loại mệnh giá đôla Zimbabwe cũ, mới khác nhau được rao bán. Mệnh giá của các đồng tiền này dao động từ 1 cent đến 100 triệu tỷ đôla Zimbabwe. Theo thống kê không chính thức từ một nhà buôn, 100 triệu tỷ là mệnh giá bán chạy nhất.

Khách du lịch, khi đến thăm Zimbabwe, đa phần đều trở về với số lượng lớn những đồng nội tệ của nước này. Theo Jonas Mudimba, người chuyên mua bán đôla Zimbabwe, đa số khách hàng mua tiền làm quà tặng cho người thân, hoặc đem khoe với bạn bè.

“Chúng tôi kiếm rất khá từ việc bán đôla Zimbabwe cho khách du lịch. Họ mua chúng vì nhiều mục đích. Thậm chí, có người còn coi đây là vật may mắn”, Mudimba chia sẻ trên tờ Thestandard.

Khách hàng có thể dễ dàng mặc cả giá bán của từng đơn vị tiền. Mudimba cho biết, tờ 100 triệu tỷ đôla Zimbabwe có thể được bán với bất cứ mức giá nào từ 5 cho đến 50 USD, tùy khả năng mặc cả của người mua.

Bên cạnh mục đích làm kỷ niệm, một số người lại mua đôla Zimbabwe với số lượng lớn rồi về bán lại với giá cao ở nước nhà. “Tôi sẽ bán những tờ tiền này khi về nước. Ở Anh, nhu cầu đối với đôla Zimbabwe rất lớn”, Peter Page, một khách du lịch người Anh, chia sẻ trên blog cá nhân.

Vũ Văn (Theo Zing)

 

• Kinh tế Venezuela đã suy sụp tới mức nào?
• IMF đã nhìn thấy những dấu hiệu phục hồi của nền kinh tế Ukraina, thoát ra khỏi khủng hoảng
• Ai hưởng lợi khi tiền tệ thế giới giảm giá trị?
• 3 đồng tiền hưởng lợi nhiều nhất khi giá dầu lao dốc
• Chú thỏ bông và câu chuyện toàn cầu hóa
• Kinh tế thế giới bị hăm dọa do tỉ giá đồng tiền nhiều nước quá bấp bênh