Tổng thống Nga Vladimir Putin gọi sự tan rã của Liên xô là một bi kịch. Điều đó đã khiến nhiều người tin rằng ông hy vọng sẽ khôi phục lại Liên Xô cũ khi ông củng cố quyền lực trong nước và phô trương sức mạnh quân sự tại nước láng giềng Ukraine thậm chí xa hơn nữa.

Tuy nhiên, chính phủ Putin đang xây dựng tại Moscow mô hình không giống như hình thái của chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản, hoặc bất cứ những gì mà Karl Marx đã soạn thảo. Chắc chắn người mà đã mô tả tôn giáo là “thuốc phiện của nhân dân” sẽ không bao giờ liên kết mình với một nhà nước đã tan rã khi ông ta phục hồi Giáo Hội Chính Thống Nga như một yếu tố quan trọng của bản sắc yêu nước Nga ” (Gần đây, các mối quan hệ đã được phục hồi giữa Giáo hội Chính Thống ngoài Nga và Thượng phụ Moscow, hai cộng đồng này của Chính Thống giáo Nga đã tách rời khỏi nhau từ thập niên 1920, do các lý do chính trị trong thời Soviet.)

Không! Nước Nga mới trông giống như bản sao của một nhà nước độc tài toàn trị từ quá khứ đen tối của châu Âu, khoác lên mình chiếc áo của thế kỷ 21.

“Khi bạn nghe từ Chủ nghĩa phát xít bạn luôn phải tự hỏi mình: Họ đang nói về điều gì vậy? Họ sử dụng từ này theo cách nào?” Giáo sư Đại học Oxford Roger Griffin, một trong những học giả hàng đầu thế giới về chủ nghĩa phát xít, một lần cảnh báo trong cuộc phỏng vấn năm 2012. “Từ ‘phát xít’ có thể được hiểu một cách đơn giản dùng để xúc phạm ai đó, họ thật khủng khiếp, hung dữ và họ nên cút đi.”

Thật vậy, điều này được hình dung là từ yêu thích của một người không ai khác ngoài Vladimir Putin. Những người đại diện cho lãnh đạo Nga luân phiên cáo buộc chính phủ Ukraine liên kết với phát xít hay là một chính phủ phát xít.

Một định nghĩa chính xác về chủ nghĩa phát xít, theo Griffin, là một ý thức hệ chính trị với ba yếu tố chính: “Huyền thoại tái sinh” “chủ nghĩa dân túy cực đoan, khẳng định rằng nước này trở nên ôn hòa hay “suy đồi” và thứ ba là lời hứa , thường được các nhà lãnh đạo phát xít tuyên bố và thực hiện để khôi phục lại một đất nước vĩ đại đã diệt vong, thường được tuyên truyền bằng sự nguy hiểm từ kẻ thù bên ngoài hoặc bên trong đất nước.

Học giả người Mỹ Robert Paxton đã xác định được các yếu tố khác của chủ nghĩa phát xít, trong đó có sự ám ảnh muốn đảo ngược sự suy vong của quốc gia, thường đổ lỗi cho sự phản bội, thông qua việc hạn chế các quyền tự do dân sự, thanh lọc trong nhân dân, sức mạnh quân sự và mở rộng quốc gia. Paxton lưu ý bạo lực không được nhìn thấy trong hệ thống phát xít và nó được sử dụng để loại bỏ những thách thức đối với nhà nước được tôn vinh.

Với những thay đổi lớn đối với xã hội Nga trong nhiều năm qua, điều đó thật dễ dàng cho thấy dưới thời Putin đất nước đang trở thành (ít nhất) trong trạng thái gần như phát xít.

“Huyền thoại tái sinh” gần như là chủ đề liên tục của ông Putin, người đã nhiều năm nay liên tục hướng sự suy nghĩ của dân chúng Nga về câu chuyện “có những âm mưu trên toàn cầu liên tục chống phá nhằm làm suy yếu nước Nga và cần thiết phải tăng sức mạnh hơn nữa.”

Sự xói mòn của tự do dân sự và sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc cực đoan đang được thúc đẩy, đây là đặc điểm rõ ràng của nước Nga năm 2015. Trong vài tháng qua, Putin liên tục cáo buộc “phương Tây” là nguyên nhân gây nên sự yếu kém của nền kinh tế Nga. Sau đó ông tiếp tục chồng chất những cáo buộc quân đội Ukraine đã liên minh với NATO chống lại phiến quân ly khai  và nước Nga. Cuộc chiến tuyên truyền của Putin chống lại phương Tây đã có tác động mạnh.

Ví dụ vào tuần trước Putin đã ký thành luật được coi là một biện pháp mới chống lại các tổ chức “không mong muốn” khi cho phép các công tố viên chính phủ ra tuyên bố về các tổ chức này mà không thông qua tòa án. Luật này có thể trừng phạt các nhà hoạt động đối lập người Nga và các tổ chức nước ngoài (NGOs). Theo sự biện minh của những người lập ra luật này, là do lực lượng bên ngoài chủ yếu là Hoa Kỳ và các đồng minh trong khối Nato đang tìm cách làm suy yếu nước Nga, luật này là sự ngăn cản buộc bọ phải dừng lại.

Hai tuần trước, một trong những tờ báo tiếng Anh còn lại ở Nga đã báo cáo về sự phát triển của dự án “Safe Capital” (bảo vệ Thủ Đô), trong đó đội cảnh vệ được tạo ra bởi những người đàn ông từ các hiệp hội và các nhóm quân sự như Cossacks – chủ nghĩa dân tộc cực đoan. Những người trong “Safe Capital” sẽ tuần tra tại Moscow để thực thi trật tự công cộng. Các đội cảnh vệ sẽ được mặc đồng phục, được lãnh đạo bởi Đảng Nước Nga thống nhất – đảng của Vladimir Putin, hiện đang kiểm soát quốc hội Nga.

Chính phủ, trong khi đó, đã dần dần hợp nhất và kiểm soát báo chí bằng cách buộc chủ sở hữu nước ngoài giảm cổ phần của họ trong công ty truyền thông Nga, trong khi đó đồng thời tài trợ cho mạng lưới ngày càng tăng của phương tiện truyền thông do chính phủ điều hành để tuyên truyền cho Kremlin với người Nga và phần còn lại của thế giới.

Như để tăng quân phiệt và khuynh hướng bành trướng, chính phủ Nga đã rất nhanh chi tiêu mạnh cho quân sự, ngay cả khi nền kinh tế rơi vào suy thoái. Đồng thời chiếm đóng bán đảo Crimean của Ukraine, tiếp tục hỗ trợ cho cuộc nổi dậy vũ trang ở miền đông Ukraine, thường xuyên gây sự và đe dọa bằng hành động quân sự đối với những nước láng giềng cũng như một số nước ở xa hơn.

Người Nga cũng đã chứng kiến những động thái đang tiến hành để thanh lọc dân chúng, những người yếu đuối hoặc những mối nguy cơ “đe dọa chế độ” như  luật về đồng tính, những cái chết của nhà báo bất đồng chính kiến nổi tiếng và các chính trị gia, gần đây nhất là lãnh đạo đối lập Boris Nemtsov.

Một đặc điểm tiêu biểu của các quốc gia phát xít là cuộc xung đột về lợi ích giữa cộng đồng doanh nghiệp và các đảng phái chính trị cầm quyền. Doanh nghiệp và lợi nhuận tư nhân thường được khuyến khích bằng ngữ cảnh phục vụ cho nhà nước. Nhiều doanh nghiệp tư nhân được thành lập trong đó lãnh đạo của những doanh nghiệp này có mối quan hệ chặt chẽ với Putin. Đầu năm nay, điện Kremlin đã thông báo các thành viên trong nội các của ông Putin sẽ bắt đầu làm việc trong ban giám đốc của các công ty tư nhân, tên gọi này có vẻ như là vỏ bọc.

Cuối cùng chỉ có mỗi ông Putin

Trong lịch sử, chính quyền phát xít đã dựa vào cá nhân lãnh đạo được hiển thị trước dân chúng bằng sự mạnh mẽ, có sức lôi cuốn. Đây là các khuôn mẫu của Hitler hay Mussolini, trong khi đồng thời họ khuyến khích một loại lý tưởng nam tính cho dân chúng nói chung – “Người đàn ông mới” lý tưởng hóa Aryan của Hitler hay Mussolini (mục đích chính của chương trình này là nhằm tăng dân số của “chủng tộc Aryan ưu việt” bằng cách cung cấp đời sống lý tưởng cho những người được lựa chọn, những người đáp ứng đầy đủ các tiêu chí đặt ra về ưu sinh và chủng tộc.) Với nước Nga ngày nay, ông Putin dường như đóng cả hai vai trò.

Các phương tiện truyền thông Nga thường thần tượng Putin như là một mô hình nam tính, như ông được miêu tả trong hình tượng của người đi săn, cởi trần, tập judo, hoặc chơi khúc côn cầu. (Putin chơi khúc côn cầu khi đã trung tuổi, đã ghi được tám bàn thắng vào tuần trước, điều khó có thể xảy ra trong thực tế, trong một trận đấu với cựu ngôi sao khúc côn cầu chuyên nghiệp.)

Cuối cùng, cho dù Nga vào năm 2015 thực sự đã biến thành một nhà nước phát xít, hay đang tạo những  đột biến trong chế độ độc tài áp bức là một câu hỏi dành cho các học giả. Bất kể thế nào hệ thống này được đánh dấu quyền lực Xô Vanh mới trên ngưỡng cửa phía Đông và trước cửa nhà châu Âu đang được trưng bày và rất nhiều các đặc điểm của chế độ trong quá khứ đã gây ra những đau khổ không kể xiết cho con người. Hôm nay, thế giới  đang theo dõi.

Theo thefiscaltimes được viết bởi  Rob Garver

 

• Kết quả của cuộc họp ở Paris: núi ảo vọng bị xua tan
• KASPAROV: NƯỚC ĐỨC PHẢI CHỊU TRÁCH NHIỆM CHO NHỮNG HÀNH ĐỘNG TÀN BẠO CỦA PUTIN
• NGA VÀ CHINA – ĐÔI BẠN BẤT ĐẮC DĨ
• Putin đã không được người ta mời đến dự lễ kỷ niệm cuộc đổ bộ của quân Đồng minh ở Normandy
• NƯỚC NGA TRONG CUỘC ĐỐI ĐẦU MỸ-TRUNG
• Portnikov: Zelensky nguy hiểm hơn nhiều đối với Putin so với Poroshenko