Kẻ thù chính trị: Nguy hiểm cho tương lai của Ukraina và cướp đi sự hỗ trợ của Obama

KIEV (Reuters) – Trong chuyến viếng thăm gần đây nhất đến Kiev, Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden thốt lên rằng ông dành nhiều thời gian cho các quan chức Ukraina còn hơn là dành cho vợ mình.

Lời nói của ông không hề phóng đại: Các quan chức cao cấp Mỹ kể cả Binden đang hết sức thuyết phục lãnh đạo Ukraina đoàn kết và thực hiện cải cách mạnh mẽ như trước đó họ đã hứa.

Tuy nhiến bất chấp những nỗ lực đó sự chia rẽ bên trong liên minh cầm quyền ngày một phát triển và rất nhiều chương trình cải cách bị đình trệ. Nếu các nhà lãnh đạo Ukraina thất bại sẽ là sự tổn thương sâu sắc đối với Washington, EU và IMF khi họ đã hy sinh mối quan hệ với Nga để hỗ trợ cho những người này.

“Chúng tôi có thể đã trao đổi gần nghìn giờ đồng hồ qua điện toại”, ông Biden nói với các phóng viên trong chuyến thăm Kiev trong  tháng này, khi đề cập đến các cuộc trao đổi với Tổng thống Ukraina Petro Oleksiyovych Poroshenko và hài hước nói rằng ông dành thời gian cho Poroshenko nhiều hơn cho bà xã Binden.

Trước đó chính quyền Obama và EU là một trong những yếu tố góp phần vào sự thành công của cách mạng Maidan tháng 2-2014. Nhìn vào bảng thống kê do văn phòng ông Binden cung cấp kể từ năm 2014 Phó Tổng thống đã đàm thoại với Poroshenko 40 lần và 16 lần với Thủ tướng Arseny Yatseniuk. Ngoài ra còn có bốn chuyến thăm của ông Biden tới Kiev kể từ khi thay đổi chính trường  cùng với nhiều cuộc họp với Poroshenko, Yatseniuk ở Washington và ở châu Âu.

Nhưng không chỉ riêng mình ông Binden dành thời gian cho Ukraina. Trong năm 2014, các quan chức Mỹ đã có hơn 100 chuyến viếng thăm đến Ukraina, theo phát ngôn viên đại sứ quán Mỹ ở thủ đô Kiev Ukraina cho hay.

Tuy nhiên, bất chấp những nỗ lực mãnh liệt của Nhà Trắng những kỳ vọng của họ đang có nguy cơ bị đe dọa nguy hiểm và có thể bị đổ vỡ. Nếu điều này xảy ra Ukraina sẽ đánh mất một cơ hội lớn để phá vỡ chu kỳ sau 25 năm độc lập trong sự hỗn loạn về chính trị, tham nhũng và sẽ cướp đi sự thành công về chính sách đối ngoại rất hiếm dành cho một nước không phải đồng minh của chính quyền Obama.

Ít điểm sáng

Mục tiêu chính sách đối ngoại của Washington được đề ra sau khi Viktor Yanukovich, Tổng thống Ukraina do Moscow hậu thuẫn, đã bỏ trốn khỏi Kiev vào ngày 21 Tháng 2 năm 2014 để sống lưu vong ở Nga. Chính sách này là cả Mỹ – EU đều hy vọng và thúc đẩy nước Ukraina mới sẽ tiến theo con đường dân chủ tự do và sẽ kéo quốc gia này ra khỏi quỹ đạo của Moscow.

Khi Nga phản ứng bằng cách thôn tính bán đảo Crimea Ukraina và kích động những người thân Nga ở miền đông Ukraina cố gắng ly khai, ngay sau đó Washington đã tăng gấp đôi các cam kết hỗ trợ cho Kiev.

Một trong những sự hỗ trợ đó là Mỹ cùng đồng minh châu Âu đã áp đặt lệnh trừng phạt đối với Nga dẫn đến mối quan hệ giữa Moscow và Washington xuống mức tồi tệ nhất kể từ sau Chiến tranh Lạnh.

Trong khi đó chính quyền Ukraina mới thân phương Tây đang phải đối mặt với những thách thức và tình huống của thảm cảnh. Cuộc chiến chống ly khai làm hàng ngàn người chết và đẩy hàng trăm ngàn người sống vô gia cư. Kho bạc Nhà nước trống rỗng, đồng tiền rơi tự do, thương mại và năng lượng vẫn phải phụ thuộc vào thị trường và nhà cung cấp Nga. Ngành công nghiệp thời Xô Viết do những đầu sỏ chính trị thao túng. Tham nhũng trở thành thâm căn cố đế, ăn sâu bám chắc vào xã hội Ukraina.

Trước tình hình đó Quỹ tiền tệ Quốc tế đã đồng ý hỗ trợ cho Kiev vượt qua những khó khăn và thảm cảnh mà họ đang phải đối mặt nhưng với điều kiện: Kiev phải cơ cấu lại các khoản nợ công, cải cách sâu rộng nền tài chính, chính trị và công nghiệp.

Ban đầu, những tin tức từ Kiev được đánh giá rất tích cực. Cụ thể đó là trong một tuyên bố trước Ủy ban Đối ngoại Quốc hội vào tháng ba năm nay, nhà ngoại giao cấp cao của Mỹ Victoria Nuland đưa ra một danh sách tổng kết những cải cách được ban hành bởi các cơ quan chức năng mới của Ukraina.

“Ukraina đang bắt đầu tiến lên thành một quốc gia mới theo cách riêng của họ”, Nuland nói.

Những cải cách của Ukraina được coi là một điểm sáng, nó cũng là một điều khích lệ cho chính quyền Obama khi chính sách quốc tế của họ tại Libya, Iraq, Syria và Afghanistan đã phải chịu thất bại tại. Tuy nhiên trong vài tháng gần đây đường lối cải cách của Ukraina bắt đầu gập ghềnh và dẫm chân tại chỗ.

Mặc dù Kiev đã có một số tiến bộ về những cam kết trước đó như làm sạch hệ thống ngân hàng và cải tạo lực lượng cảnh sát, nhưng nhiều lời hứa về cải cách vẫn bị đình trệ tại quốc hội, thậm chí vẫn còn trên giấy.

Ví dụ công cuộc cải tổ trong các văn phòng công tố tiến bộ rất nhỏ, trong khi các quan chức Mỹ – đồng minh EU nhiều lần lên tiếng và thúc ép Ukraina vì họ cho rằng đây là khâu quan trọng nhất để nhổ cỏ tận gốc đầu sỏ chính trị và nạn hối lộ.

Sau nhiều ngày bị trì hoãn và nhiều cuộc tranh cãi diễn ra, thứ Sáu vừa rồi Quốc hội Ukraina cũng đã phê duyệt ngân sách cho năm tới. Đây là điều kiện tiên quyết để IMF giải ngân gói tiếp theo trong tổng số gói cứu trợ 17,5 tỷ USD.

Cho dù luật ngân sách đã đáp ứng tất cả các yêu cầu của IMF nhưng Ukraina còn nhiều việc phải làm. Đó là trước đó việc sửa đổi hệ thống thuế chỉ mang tính tạm thời và một vài mã số thuế vẫn đang phải chờ.

Trong khi đó tranh chấp giữa các đồng minh của Tổng thống và Thủ tướng đã gây nên sự rạn nứt mặc dù nền tảng để thực hiện cải cách là thống nhất và đoàn kết. Đầu tháng này có một cuộc ẩu đả đã xảy ra trong Quốc hội.

Vài ngày sau trong một cuộc họp để thảo luận về cải cách đã biến thành một võ đài cho hai ông Bộ trưởng Nội vụ và Thống Đốc Odessa. Ông Mikheil Saakashvili Thống đốc Odessa cáo buộc Bộ trưởng Nội vụ Arsen Avakov tham nhũng và bị ông này hắt ngược cốc nước vào mặt.

Cơ hội cuối cùng

Trong cuộc họp tại Kiev với Poroshenko, Phó tổng thống Mỹ Biden cảnh báo, theo một nguồn tin thân cận với Tổng thống Ukraina nói với Reuters với điều kiện giấu tên.

“Biden cho rằng kết quả rất quan trọng với Hoa Kỳ. Đội ngũ lãnh đạo hiện tại có một cơ hội cuối cùng để thực hiện điều gì đó. Chúng tôi đã gần hết kiên nhẫn”. Theo nguồn tin này cho biết khi hỏi về cuộc thảo luận mới nhất tại Kiev

Thuyết giảng về chống tham nhũng tại Ukraina không hề dễ dàng khi mọi hy vọng để phục hồi nền kinh tế lại phụ thuộc vào nền công nghiệp cũ kỹ lạc hậu và bê bối trong nhiều thập kỷ qua.

Một trong những lời kêu gọi chống tham nhũng gặp khó khăn nữa là chỉ vài tháng sau khi cuộc cách mạng Ukraina thành công, con trai ông Biden, Hunter Biden đã có mặt trong công ty khí đốt Ukraina với vai trò như một giám đốc. Tờ The New York Times cho biết “độ tin cậy của thông điệp chống tham nhũng của phó tổng thống có thể bị xói mòn” bởi sự việc này. Tuy nhiên Biden nói rằng ông và con trai không thảo luận về kinh doanh.

Theo một số nhà lập pháp Ukraina đã nói chuyện với Reuters, Thủ tướng có thể bị sa thải vào đầu năm tới bằng cách sẽ bỏ phiếu bất tín nhiệm tại quốc hội. Nếu điều này xảy ra Ukraina sẽ tổ chức bầu của quốc hội sớm.

Mất ông Yatseniuk là một đòn giáng vào chính sách của Mỹ ở Ukraina. Trong một bản ghi âm bị rò rỉ của một cuộc gọi điện  giữa Nuland và đại sứ Mỹ ở Kiev, bà đã trìu mến gọi ông bằng biệt danh “Yats.” Đối với Washington, Yatseniuk, một người nói tiếng Anh lưu loát, được coi là trọng tâm của các nỗ lực trong kế hoạch cải cách của Ukraina.

Theo nguồn tin thứ hai thân cận với ông Poroshenko cho hay Washington nói rằng sẽ làm việc với bất kỳ thủ tướng nào miễn người đó nằm trong liên minh cải cách và thực hiện cải cách mạnh mẽ.

“Quan điểm của họ là – ủng hộ (lựa chọn) người đứng đầu theo chiến lược cải cách”, nguồn tin thứ hai nói về cách tiếp cận của Washington.

“Điều quan trong nhất hiện nay là cứu vãn liên minh và ngăn chặn mọi sự lùi bước. Hai điểm chính người Mỹ đang thúc đẩy mạnh tại Kiev là 1) bảo vệ sự ổn định chính trị, 2) Thực hiện đúng yêu cầu của IMF về cứu trợ tài chính “, nguồn tin cho biết.

Mặc dù trong cuộc họp kín với các quan chức Ukraina ông Binden rất mạnh mẽ nhưng trước quốc hội Ukraina ông nhỏ nhẹ và dùng từ ngữ vừa phải, ông như đưa ra một lời khuyên về sự mạnh mẽ và đoàn kết trong nội bộ. Ông phát biểu trước Quốc hội Ukraina:

“Nếu bạn thất bại, cuộc thử nghiệm thất bại thì nó  có thể sẽ là giây phút cuối cùng cho các bạn. Hãy vì lợi ích của đất nước Ukraina. Đừng ích kỷ khi chỉ nghĩ đến bản thân mình. Đừng lãng phí mà hãy nắm bắt cơ hội. Xây dựng một tương lai tốt đẹp cho nhân dân Ukaine”.

Đức Dũng

 


Mạng Ký Giả: Cuộc thi viết với chủ đề Việt Nam - Đất nước - Con người

 




Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai.

Cùng chủ đề