Tờ Inquirer của Philippines ngày 25/12 đưa tin, một học giả an ninh gốc Hoa toàn cầu đã “lột mặt nạ chiến lược” của Trung Quốc giành quyền kiểm soát khu vực châu Á – Thái Bình Dương bằng cách theo thang mở rộng, gặm nhấm dần dần hơn là tiến hành các trận đánh lớn. Tiến sĩ ALexander L.Vuving, một giáo sư tại Trung tâm Nghiên cứu an ninh Châu Á – Thái Bình Dương tại Honolulu, Hawaii bình luận trên trang Commentators.com.

Tuyên bố chủ quyền (vô lý và phi pháp) của Bắc Kinh ở Biển Đông dựa trên đường lưỡi bò (đã xâm phạm chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán khi) đè lên vùng biển của các quốc gia ven Biển Đông, bao gồm Việt Nam, Philippines, Malaysia, Indonesia, Brunei. Bắc Kinh tuyên bố (cái gọi là) chủ quyền với gần như toàn bộ Biển Đông, bao gồm 2 quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa (thuộc chủ quyền Việt Nam), Scarborough (Philippines), quần đảo Pulau và Natuna trong vùng biển Indonesia.

Chiến lược gặm nhấm dần Biển Đông, không đánh lớn

Mục tiêu cuối cùng của Trung Quốc là giành quyền kiểm soát khu vực. Các chiến dịch để đạt mục tiêu này đều dựa trên việc gặm nhấm dần dần chứ không phải các trận đánh lớn, Vuving đã viết trong một bài bình luận về chiến lược biến đá thành đảo nhân tạo (bất hợp pháp) trên Biển Đông. Vuving chuyên nghiên cứu khoa học chính trị, kinh tế, xã hội học và kỹ thuật điện tử tại đại học Cornell, đại học Johannes Gutenberg và đại học công nghệ Budapest. Ông lấy bằng tiến sĩ khoa học chính trị tại đại học Johannes Gutenberg của Đức.

Theo Vuving, chiến thuật ưa thích của Bắc Kinh thường là “lát cắt xúc xích” và sử dụng thủ đoạn “ngoại giao cây gậy nhỏ” với các nước láng giềng nhỏ hơn. Ông nhấn mạnh chiến lược này sẽ đòi hỏi 3 yêu cầu bắt buộc mà mỗi trong số đó sẽ được xây dựng nhằm vào một đối tượng cụ thể.

Đầu tiên, Bắc Kinh sẽ tránh việc đụng độ có vũ trang càng nhiều càng tốt. Cuộc đụng độ ở Biển Đông có thể được bắt đầu, nhưng Trung Nam Hải chỉ khai thác nó trong một tình huống thuận lợi có thể. Thứ hai, Bắc Kinh sẽ tìm cách chiếm các vị trí chiến lược nhất ở Biển Đông, nếu chưa chiếm được các vị trí này cần phải được chiếm một cách lén lút nếu có thể, không thì dùng một cuộc xung đột hạn chế nếu cần thiết. Thứ ba, Trung Quốc sẽ sử dụng các vị trí này làm trung tâm hậu cần và căn cứ triển khai sức mạnh.

Vuving cho rằng, quan sát lịch sử Trung Quốc tham gia tranh chấp (thực tế là đánh chiếm, thôn tính) Biển Đông đã được thực hiện gọn gàng theo những yêu cầu nghiêm ngặt trên.

Trung Quốc thôn tính Hoàng Sa, một phần Trường Sa và lựa chọn chiến lược

Vuving dẫn chứng thực tế là trong số rất nhiều lần Bắc Kinh nỗ lực “cướp tài sản mới trong 6 thập kỷ” chỉ có 2 cuộc xung đột vũ trang, đó là việc Bắc Kinh cất quân thôn tính nốt nửa phía Tây quần đảo Hoàng Sa năm 1974 (của Việt Nam). Cuộc thôn tính thứ 2 xảy ra tháng 3 năm 1988, Trung Quốc cất quân đánh chiếm 6 bãi đá trong quần đảo Trường Sa (của Việt Nam).

“Điều đáng lưu ý trong 2 cuộc đối đầu này là Trung Quốc đều cất quân tiến đánh trong thời điểm khoảng trống quyền lực đã mở rộng trong khu vực. Trận Hoàng Sa, Hoa Kỳ đã rút khỏi khu vực. Trận Gạc Ma, Liên Xô cũng rút khỏi Đông Nam Á”, Vuving lưu ý.

“Trong cả hai sự kiện này, Bắc Kinh cũng rất thích sự đồng ý của Hoa Kỳ, quốc gia mạnh nhất ở Thái Bình Dương rộng lớn. Kết quả là các cuộc đụng độ quân sự (thôn tính trên Biển Đông) gây ra hậu quả ngoại giao rất ít”, Vuving bình luận.

Yêu cầu bắt buộc thứ 3 đã được phản ánh rõ trong việc Bắc Kinh lựa chọn các vị trí chiến lược để thôn tính.

Vuving lưu ý, trong cuộc chiến (thôn tính) ở Trường Sa năm 1988, Trung Quốc đã lựa chọn “chất lượng thay cho số lượng”, chỉ chiếm 6 bãi đá, 5 trong số đó giữ vị trí chiến lược nhất của quần đảo Trường Sa.

Lựa chọn số một khi Trung Quốc cất quân tiến đánh Trường Sa là đá Chữ Thập, một trong những vị trí tốt nhất của quần đảo về khả năng cải tạo đất. 5 bãi đá có vị trí lý tưởng tại cửa ngõ phía Tây quần đảo Trường Sa và là một trong số ít các vị trí được tiếp xúc nhiều nhất với các tuyến đường vận tải hàng hải chủ chốt đi qua Biển Đông.

Ngày nay đá Chữ Thập là trọng tâm của hoạt động cải tạo (bất hợp pháp) không ngừng nghỉ mà Bắc Kinh tiến hành và đã được thể hiện rõ bằng hỉnh ảnh tuần san quốc phòng IHS Jane công bố tháng trước. Trung Quốc đang xây dựng 1 đường băng và bãi đỗ máy bay trên diện tích cải tạo đo được độ dài 3000 mét, rộng 200-300 mét.

Vị trí của đá Chữ Thập không quá xa và cũng không quá gần các nhóm đảo khác làm giảm tính dễ tổn thương và mở rộng phạm vi ảnh hưởng. Kết hợp với các căn cứ tại đá Su Bi, Ga Ven, Gạc Ma và Châu Viên, từ đó Trung Quốc có thể kiểm soát một vùng biển rộng lớn và các tuyến hàng hải quan trọng vào quần đảo Trường Sa.

Còn đá Vành Khăn phía Đông quần đảo Trường Sa bị Trung Quốc lén lút đánh chiếm năm 1994 hoặc tháng 1/1995 lại nằm gần tuyến hàng hải chạy dọc phía Đông của Biển Đông. Năm 2012 Trung Quốc tiếp tục chiếm quyền kiểm soát bãi cạn Scarborough, một ngư trường truyền thống của Philippines chỉ cách Palauig 123 dặm.

Trung Quốc đang chiếm thế thượng phong về khả năng kiểm soát Biển Đông

Với sự kiểm soát (bất hợp pháp) quần đảo Hoàng Sa, Scarborough và một số vùng chiến lược trong quần đảo Trường Sa, Trung Quốc đã chiếm thế thượng phong, thuận lợi hơn bất kỳ bên nào để kiểm soát các tuyến hàng hải chiến lược. Vuving giải thích, đảo Phú Lâm trong quần đảo Hoàng Sa, đá Chữ Thập, đá Vành Khăn ở Trường Sa cùng vớ Scarborough tạo thành “chòm sao 4 điểm” với bán kính chỉ 250 hải lý có thể theo dõi toàn bộ Biển Đông.

Điều này có nghĩa rằng Trung Quốc có thể trở thành chúa tể ở Biển Đông trong việc cung cấp cơ sở hậu cần cho vô số tàu cá và các tàu chính phủ, tàu ngầm và máy bay để thống trị bầu trời và mặt biển, một số cơ sở tạo ra các khu kinh tế và an ninh lớn”, Vuving nhấn mạnh.

Đó là cách Trung Quốc chiếm đảo Phú Lâm và biến nó thành một pháo đài quân sự với ít nhất 1000 quân và “dân thường” đồn trú. Bắc Kinh đã xây dựng đường băng 2700 mét trên đảo có khả năng chứa 8 hoặc nhiều máy bay thế hệ 4 như Su-30MKK, máy bay ném bom JH-7 trong khi cầu cảng đảo Phú Lâm có thể tiếp tàu 5000 tấn trở lên.

Ở Trường Sa, Trung Quốc tiến hành các dự án xây dựng khổng lồ đế biến các bãi đá họ đã chiếm được thành nhữn hòn đảo. Dẫn nguồn tình báo Đài Loan, Vuving nhắc lại rằng chính ông Tập Cận Bình đã trực tiếp phê duyệt kế hoạch biến đá thành đảo (bất hợp pháp) ở Trường Sa, xây dựng căn cứ quân sự không chỉ ở Chữ Thập mà còn ở Tư Nghĩa, Gạc Ma, Ga Ven và Châu Viên.

Sẽ không có gì đáng ngạc nhiên khi Bắc Kinh xây dựng căn cứ quân sự như sân bay hay cầu cảng nước sâu tại Su Bi, Vành Khăn và Scarborough và cuối cùng thiết lập một vùng nhận diện phòng không (bất hợp pháp) trên Biển Đông, Vuving dự đoán. Với hoạt động mở rộng đảo nhân tạo và vị trí chiến lược, Trung Quốc có tiềm năng hơn bất kỳ quốc gia nào khác để chiếm thế thượng phong không – hải quân trên Biển Đông.

Mặc dù Bắc Kinh vẫn còn một chặng đường dài để đi tiếp, nhưng không phải không thể tưởng tượng rằng chỉ 20 năm nữa Biển Đông sẽ xuất hiện rải rác các căn cứ quân sự mạnh mẽ của Trung Quốc, trải dài từ quần đảo Hoàng Sa ở mé Tây Bắc qua Vành Khăn ở Đông Nam, từ Scarborough ở Đông Bắc đến Chữ Thập ở Tây Nam.

Giải pháp ngăn chặn Trung Quốc biến Biển Đông thành ao nhà

Đối mặt với hoạt động gặm nhấm dần Biển Đông, Vuving cho rằng ASEAN có thể gửi các quan sát viên quốc tế theo dõi việc thực hiện Tuyên bố về ứng xử của các bên trên Biển Đông mà khối ký với Trung Quốc năm 2002 để xác minh các công trình xây dựng, gây áp lực ngoại giao buộc Bắc Kinh ngừng tay.

Một cách khác để đối phó Trung Quốc theo Vuving, Việt Nam có thể cho phép hải quân Ấn Độ truy cập Cam Ranh và Mỹ truy cập căn cứ Đà Nẵng, 2 trong số các vị trí chiến lược nhất của Việt Nam dọc Biển Đông. Nếu Trung Quốc vẫn phớt lờ thôn điệp này, quân đội và cảnh sát biển Mỹ, Nhật Bản có thể được quyền truy cập Cam Ranh, Đà Nẵng để tuần tra Biển Đông.

Cuối cùng, nếu Trung Quốc vẫn quyết tâm biến Biển Đông thành ao nhà của họ, Vuving cho rằng cần phải hình thành một liên minh vững chắc giữa Việt Nam, Philippines, Hoa Kỳ, Nhật Bản và Ấn Độ. Điều này là rất cần thiết để khắc phục tình trạng mất cân bằng quyền lực trong khu vực.

Nguồn: Báo Giáo dục