Nytimes (WASHINGTON) – Khi Phó Tổng thống Joseph R. Biden Jr. đã đến Kiev, Ukraina, vào ngày Chủ nhật chuẩn bị cho một loạt các cuộc họp với các nhà lãnh đạo và một trong những vấn đề của chương trình nghị sự là thúc đẩy cuộc chiến chống tham nhũng tràn lan tại Ukraina quyết liệt hơn và những nỗ lực mạnh mẽ hơn để kiềm chế sức mạnh của đầu sỏ chính trị trong nước. Nhưng độ tin cậy về thông điệp chống tham của Phó Tổng thống có thể đã bị xói mòn khi con trai ông Hunter Biden liên quan đến một trong những công ty gas tự nhiên lớn nhất Ukraina, Burisma Holdings. Công ty này thuộc sở hữu của ông Mykola Zlochevsky cựu Bộ trưởng Môi trường Ukraina dưới thời cựu Tổng thống Viktor Yanukovych trước khi ông bị buộc phải sống lưu vong.

Hunter Biden, 45 tuổi là một cựu vận động hành lang Washington, đã tham gia hội đồng quản trị Burisma vào tháng 4-2014. Cũng trong tháng này các quan chức Anh đã đóng băng các tài khoản ngân hàng London trong một cuộc điều tra chống rửa tiền. Ngân hàng London hiện  đang cất giữ 23 triệu USD được cho là thuộc về ông Zlochevsky.

Phòng Điều tra Gian lận Nghiêm trọng của Anh (SFO) một cơ quan chính phủ độc lập đã ngăn cấm ông Zlochevksy, Burisma Holdings, Giám đốc pháp lý của công ty và một công ty thuộc sở hữu của ông Zlochevsk quyền truy cập vào tài khoản.
Nhưng sau khi các công tố viên Ukraina không chịu cung cấp tài liệu cần thiết phục vụ cho công tác điều tra nên tòa án Anh đã ra phán quyết thu hồi lệnh phong tỏa. Việc từ chối hợp tác của Văn phòng Tổng Công tố viên Ukraina là một đòn nặng giáng vào Đại sứ Mỹ tại Ukraina, ông Geoffrey R. Pyatt khi hồi tháng 9 trong một bài phát biểu ông đã đưa ra những cái tên nắm giữ Burisma.

“Trong trường hợp của cựu Bộ trưởng Môi trường Mykola Zlochevsky, các nhà chức trách Anh đã thu giữ 23 triệu USD bất hợp pháp, đáng ra tài sản này phải thuộc về nhân dân Ukraina” ông Pyatt nói và trước mặt các quan chức Tại văn phòng Tổng công tố viên vị Đại sứ đã thẳng thừng “ nhưng khi Vương quốc Anh yêu cầu gửi các tài liệu hỗ trợ để bắt giữ số tài sản này thì họ đã gửi thư đến cho các luật sư của Zlochevsky chứng nhận rằng không có bất kỳ trường hợp nào chống lại ông ta. Kết quả là tòa án Anh phải giải phóng số tiền này và ngay sau đó nó đã được chuyển đến đảo Síp”.

Ông Pyatt tiếp tục kêu gọi một cuộc điều tra về “các hành vi sai trái” của các công tố viên, những người đã viết thư. Tuy nhiên trong bài phát biểu ông đã không đề cập đến sự liên quan giữa Hunter Biden với Burisma.

Nhưng Edward C. Chow, người luôn theo dõi chính sách Ukraina tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, cho biết sự tham gia của con trai phó Tổng thống Mỹ với chủ tịch công ty Burisma ông Zlochevsky có thể làm suy yếu niềm tin của Obama vào cuộc chiến chống tham nhũng của chính quyền Ukraina.

“Một mặt bạn nhìn vào hiện trạng của Hunter Biden, mặt khác bạn lại thấy cha anh ta gửi các thông điệp chống tham nhũng. Theo tôi nghĩ rất nhiều nước trên thế giới tin vào thông điệp này, tin rằng chúng ta đang đạo đức giả về vấn đề này”.

Tuy nhiên Kate Bedingfield phát ngôn viên của Phó Tổng thống cho biết sự tham gia của Hunter Biden không hề ảnh hưởng đến chính sách của cha mình trong mối liên hệ với Ukraina.

“Hunter Biden là một công dân và là một luật sư. Phó tổng thống không xác nhận bất cứ công ty cụ thể nào và không có liên quan với công ty này. Trong nhiều năm qua Phó Tổng thống đã thúc đẩy công khai giữa các nhóm với nhau: như Diễn đàn doanh nghiệp Mỹ – Ukraina, họp kín với các nhà lãnh đạo Ukraina, thúc ép Ukraina nỗ lực để điều tra và truy tố tham nhũng theo quy định của pháp luật. Lại một lần nữa nó sẽ là điểm nhấn quan trọng trong chuyến đi lần này của ông”. Bà nói.

Người phát ngôn của Burisma, Ryan F. Toohey cho hay ông Hunter Biden sẽ không bình luận về bài viết này.

Người ta chưa hiểu làm thế nào mà ông Binden dành sự chú ý đến công ty. Khi được thông báo bổ nhiệm vào hội đồng quản trị và làm Chủ tịch hội đồng quản trị của Burisma, ông Alan Apter cựu nhân viên của Ngân hàng đầu tư Morgan Stanley nói: “Chiến lược của công ty nhằm mục đích tập trung đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp mạnh nhất cũng như giới thiệu những thông lệ tốt nhất của công ty và chúng tôi rất vui mừng nếu ông Biden tham gia với chúng tôi để giúp chúng tôi đạt được những mục tiêu này”.

Biden và Devon Archer tham gia hội đồng quản trị đồng thời là một trong những đối tác kinh doanh người Mỹ sẽ giúp công ty mạnh lên rất nhiều. Cả hai đều là thành viên của Rosemont Seneca Partners, một công ty đầu tư của Mỹ có văn phòng tại Washington.

Ông Biden là một trong hai người còn trai của Phó Tổng thống. Anh trai của ông được gọi “anh chàng bảnh bao” đã chết vì ung thư não vào tháng năm. Trong quá khứ Hunter Biden là mục tiêu của nhiều cuộc tranh cãi. Trong khi đó, các nguồn thông tin cho biết, ông Hunter bị buộc phải giải ngũ sau khi có kết quả xét nghiệm dương tính với chất cocain, sau đó ông làm  công việc viên chức hành chính công.

Trước khi cha ông là Phó Tổng thống, Hunter Biden cũng là chủ tịch của một nhóm quỹ đầu tư công ty Paradigm trong một thời gian ngắn, trong đó ông đã cộng tác với người chú James Biden, em trai của Phó Tổng thống. Sự tham gia đã xấu đi trong bối cảnh các vụ kiện trong năm 2007 và 2008 liên quan đến việc gia đình Biden và một đối tác kinh doanh cũ. Ông Biden, tốt nghiệp Đại học Georgetown và Trường Luật Yale, cũng làm việc như một nhà vận động hành lang trước khi cha ông trở thành Phó Tổng thống.

Burisma không tiết lộ việc bồi thường cho các thành viên hội đồng quản trị của công ty vì đây là một công ty tư nhân, ông Toohey nói thêm rằng số lượng các vị trí hội đồng quản trị của công ty này không phải là “khác thường” vì nó cũng như các công ty tương tự.

Khi phóng viên tiếp tục đặt câu hỏi về cuộc điều tra ở Anh ông Toohey nói, “Không nói đến các trường hợp bị sa thải và công ty chứng minh bằng kết quả, nhưng một điều rõ ràng là tất cả các thành viên cũ đã được bồi thường án phí”.

Đáp lại những lời chỉ trích của ông Pyatt về việc xử lý của Ukraina trong trường hợp ông Zlochevsky, ông Toohey nói rằng “quản trị doanh nghiệp mạnh và minh bạch được ưu tiên chia sẻ bởi cả Hoa Kỳ và các lãnh đạo của Burisma. Burisma đang làm việc để mang lại cho ngành năng lượng đi vào kỷ nguyên hiện đại, nó rất quan trọng cho một Ukraina tự do và mạnh mẽ”.

Phó Tổng thống Biden đã đóng một vai trò hàng đầu trong chính sách của Mỹ đối với Ukraina, như Washington tìm cách chống lại sự can thiệp của Nga ở Đông Ukraina. Chuyến thăm lần này là chuyến thăm thứ năm của Phó Tổng Thống đến Ukraina.

Bà Bedingfield nói Hunter Biden chưa bao giờ cùng cha mình công du đến Ukraina và thêm rằng các quan chức Ukraina cũng chưa bao giờ đề cập đến vai trò  của Hunter Biden đối với Burisma hay đề cập với Phó Tổng thống trong bất kỳ chuyến thăm nào của ông.

“Tôi đã có thể chắc chắn tin rằng ai đó trong văn phòng của Phó Tổng thống đã có một số cuộc điều tra chi tiết về điều này,” Steven Pifer, từng là Đại sứ Mỹ tại Ukraina từ năm 1998 đến năm 2000 nói. “Tôi phải nói rằng tôi hy vọng điều này đã xảy ra. Tôi hy vọng rằng họ đã thực hiện một số cuộc kiểm tra, bởi vì Phó Tổng thống đã rất giỏi trong việc gửi các thông điệp về chống tham nhũng ở Ukraina và bạn sẽ rất ghét khi chứng kiến những thông điệp bị cắt xén”.

Hồi năm ngoái tờ RT của Nga đưa tin ông Hunter Biden, con trai của Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ tham gia vào ban giám đốc của Burisma Holdings, tập đoàn sản xuất khí đốt tư nhân lớn nhất Ukraina.

Theo thông báo của Burisma Holdings, ông Biden sẽ tư vấn về “tính minh bạch, trách nhiệm và quản trị doanh nghiệp, cách thức mở rộng kinh doanh ra thị trường quốc tế và nhiều vấn đề quan trọng khác” nhằm “góp phần thúc đẩy nền kinh tế và đem lại lợi ích cho người dân Ukraina”.

Burisma Holdings được thành lập vào năm 2002, hoạt động tại 3 khu vực bao gồm Dnepr – Donets (ở miền đông Ukraina), Carpathian (miền tây Ukraina) và Azov – Kuban (miền nam Ukraina).

Việc bổ nhiệm ông Hunter Biden được cho là một phần trong kế hoạch của Mỹ giúp Ukraina khỏi lệ thuộc vào khí đốt từ Nga sau khi Tập đoàn dầu khí Nga Gazprom tăng giá bán lên 485 USD cho mỗi 1.000 m3 vào năm 2014, tăng gần gấp đôi so với giá trước đó.

 

Trọng Nghĩa