Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama hôm thứ Bảy thúc ép đồng nhiệm Trung Quốc Tập Cận Bình giải quyết về tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông, thúc giục Bắc Kinh thực hiện nghĩa vụ pháp lý Quốc tế, đồng thời nhấn mạnh cam kết của Hoa Kỳ đối với các đồng minh trong khu vực.

Căng thẳng trên vùng biển tranh chấp giữa Trung Quốc và các nước láng giềng sẽ làm nóng Hội nghị thượng đỉnh G – 20 được tổ chức ở Thành phố Hàng Châu – Trung Quốc vào Chủ nhật.

Trung Quốc muốn đảm bảo Hội nghị sẽ diễn ra xuôn sẻ sau khi Tòa trọng tài đưa ra phán quyết cũng như muốn nâng cao vị thế trên toàn cầu và tránh mâu thuẫn căng thẳng với Washington.

Trong những năm tháng cuối cùng tại vị, ông Obama muốn đưa ra thông điệp về sự thay đổi chính sách ở Thái Bình Dương, thiết lập các chiến lược cho người kế nhiệm.

Ông đã xây dựng và củng cố vào việc phát triển các mối quan hệ gần gũi hơn với các quốc gia Đông Nam Á, gấp rút trấn an các đối tác đang lo lắng về sức mạnh kinh tế quân sự của Trung Quốc khi nhiệm kỳ sắp hết.

Tòa Trọng tài đã đưa ra phán quyết bác bỏ tham vọng của Trung Quốc trên biển Đông. Tuy nhiên họ đã bác bỏ phán quyết và cáo buộc Mỹ là bên gây ra căng thẳng ở khu vực này.

“Trung Quốc sẽ tiếp tục bảo vệ vững chắc chủ quyền và quyền hàng hải ở Biển Đông,” ông Tập tuyên bố trên trang web của Bộ Ngoại giao.

“Đồng thời sẽ giải quyết tranh chấp trên cơ sở hòa bình thông qua tham vấn với các bên liên quan trực tiếp”. Ông thúc giục Hoa Kỳ hãy “đóng một vai trò xây dựng” về hòa bình và ổn định của khu vực.

Trong một tuyên bố dài bất thường sau cuộc họp, Nhà Trắng cho biết Tổng thống Obama đã “nhấn mạnh cam kết vững chắc của Hoa Kỳ đối với an ninh của các đồng minh trong hiệp ước đã ký kết.”

“Tổng thống đã tái khẳng định Hoa Kỳ sẽ cùng tất cả các nước trong khu vực hành động để duy trì các nguyên tắc của luật pháp Quốc tế, thương mại hợp pháp không bị cản trở cũng như tự do trên biển và trên không”.

Đây là Hội nghị thượng đỉnh G-20 cuối cùng mà Tổng thống Hoa Kỳ tham dự và cũng có thể là cuộc họp cuối cùng giữa ông chủ Nhà trắng với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Giữa hai nhà lãnh đạo đã có những cuộc đàm phán căng thẳng về thương mại, tấn công mạng và sự khác biệt về nhân quyền, những tranh cãi này đã góp phần thêm vào căng thẳng giữa hai nước.

Obama nhấn mạnh sự cần thiết của một “một môi trường thương mại và đầu tư mở” và “sự cần thiết đối với Trung Quốc để bảo vệ tự do tôn giáo cho tất cả các công dân của mình”, Nhà Trắng cho biết.

Trung Quốc bác bỏ lời chỉ trích về vi phạm nhân quyền đồng thời khẳng định đã đưa hàng  triệu người thoát nghèo.

Chuyến thăm như được báo hiệu sẽ xảy ra sóng gió khi một quan chức an ninh Trung Quốc đã va chạm với cố vấn của Obama tại sân bay và hét vào mặt các nhà báo tháp tùng Tổng thống Mỹ.

Trước đó Obama và ông Tập đã cố gắng để thỏa hiệp chính thức tham gia vào Hội nghị cắt giảm khí thải ở Paris. Tuy nhiên sau đó vấn đề gai góc đã nổi lên. Trung Quốc phản đối kế hoạch triển khai lá chắn tên lửa của Mỹ ở Hàn Quốc để giúp nước này bảo vệ chống lại các mối đe dọa hạt nhân của Bắc Triều Tiên.

Ông Tập Cận Bình cũng nói với Obama rằng hai nước phải có trách nhiệm để giúp Hội nghị Thượng đỉnh G-20 thành công và để “bơm đà cho nền kinh tế toàn cầu tăng trưởng bền vững,” Tân Hoa Xã cho biết.

Hai nhà lãnh đạo đã trao đổi hơn bốn giờ đồng hồ cùng với các cố vấn an ninh và kinh tế hàng đầu của họ sau đó hai người trao đổi riêng với nhau khi họ đi dạo quanh hồ vào tối muộn.

Theo thước phim cho thấy ông Tập Cận Bình đã hỏi ông Obama về thói quen tập thể dục hàng ngày. Mô tả sự phát triển và thay đổi trong khu vực sau đó họ ngồi uống trà

“Chúng tôi cũng thiết lập các giai đoạn để chính phủ Hoa Kỳ xây dựng mối quan hệ trên nền tảng vững chắc và hiệu quả”, ông Obama nói với ông Tập Cận Bình.

Đức Dũng (theo Reuters)