Xung đột Biển Đông hiện mang tính toàn cầu và đã bắt đầu cách đây 4 thập niên, với việc Trung Quốc ngang nhiên xâm lược quần đảo Hoàng Sa.

Đó là khái quát của chuyên gia Dmitry Mosyakov – lãnh đạo Trung tâm Nghiên cứu Đông Nam Á, Australia và châu Đại dương của Viện Nghiên cứu phương Đông thuộc Viện Hàn lâm khoa học Liên bang Nga.

Theo chuyên gia Mosyakov, ngày 15/1/1974 các “ngư dân” Trung Quốc đã đổ bộ lên 4 hòn đảo thuộc quần đảo Hoàng Sa. Họ cắm cờ Trung Quốc lên những hòn đảo nhỏ và bắt đầu dựng nhà tạm. Chính quyền Nam Việt Nam phái đội bảo vệ biển tới trục xuất các “ngư dân” khỏi các đảo, nhổ cờ Trung Quốc. Đến ngày 17/1, xung quanh các khu vực xung đột ở Hoàng Sa đã xuất hiện nhiều tàu chiến và lính thủy đánh bộ Trung Quốc. Ngày 19/1, lực lượng này bắt đầu bắn phá đảo Hoàng Sa. Ngày 20/1/1974, lính Trung Quốc đổ bộ lên các đảo…Lực lượng đồn trú trên đảo nhanh chóng bị đè bẹp vì lợi thế lớn thuộc về phía Trung Quốc. Hạm đội Trung Quốc chiếm thế thượng phong trên biển, và sau một vài cuộc đụng độ đã đẩy bật tàu tuần phòng của Nam Việt Nam khỏi các đảo. Trong khi đó, chiến hạm Mỹ “án binh bất động” quan sát sự thất bại của quân đồng minh và chỉ hỗ trợ cho việc sơ tán mấy đơn vị đồn trú trên đảo. Đến chiều tối ngày 20/1/1974, Trung Quốc đã kiểm soát toàn bộ quần đảo Hoàng Sa.

Trên lý thuyết, lẽ ra Mỹ cần hỗ trợ đồng minh Nam Việt Nam. Thế nhưng năm 1972, Trung Quốc và Mỹ đã ký Tuyên bố chung Thượng Hải, văn kiện đánh dấu kỷ nguyên hợp tác giữa hai cường quốc. Người Mỹ khi đó nhìn thấy ở Trung Quốc một đồng minh trong cuộc “chiến tranh lạnh” chống Liên Xô. Còn đối với Bắc Kinh, quan hệ mới với Washington không chỉ mở ra khả năng thoát khỏi sự cô lập quốc tế và hàng loạt lợi ích khác, mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc giải quyết cuộc xung đột ở quần đảo Hoàng Sa bằng biện pháp quân sự.

Chính quyền Trung Quốc cho rằng đối với Mỹ, triển vọng hợp tác đối chọi với Liên Xô là quan trọng hơn nhiều so với số phận của mấy hòn đảo nhỏ và hoang vắng ở Biển Đông. Do đó, người Mỹ sẽ “nhắm mắt” bỏ qua chiến dịch quân sự của Bắc Kinh. Hóa ra họ đã phán đoán đúng. Có thể nói rằng Trung Quốc đã đánh chiếm Hoàng Sa với sự chấp thuận của Mỹ.

Phải thấy rằng Trung Quốc đã chuẩn bị kỹ lưỡng cho hành động vũ lực đánh chiếm các đảo và tìm kiếm cái cớ thuận tiện để khởi binh xâm lược. Cái cớ ấy là quyết định của chính quyền miền nam Việt Nam tháng 9/1973, đưa quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa vào tỉnh Phước Tuy. Khâu chuẩn bị cho chiến dịch quân sự đã tiếp diễn gần bốn tháng, và suốt thời gian này, cơ quan đối ngoại từ Bắc Kinh im lặng. Chỉ đến khi tất cả đã sẵn sàng cho cuộc chiến chớp nhoáng, Bộ Ngoại giao Trung Quốc mới ra tuyên bố chính thức phản đối quyết định “xâm phạm lãnh thổ Trung Hoa” của chính quyền Nam Việt Nam.

Hiện hữu có vô số tài liệu minh chứng minh rằng quần đảo Hoàng Sa ngay từ thế kỷ XIX đã là bộ phận của Việt Nam. Người sáng lập vương triều nhà Nguyễn là vua Gia Long trong những năm 1815-1816 đã gửi đoàn thám hiểm đặc biệt đi khảo sát quần đảo Hoàng Sa và các tuyến đường biển tại đây. Trong những năm 1834-1836, các quan chức của triều vua Minh Mạng đã tiến hành vẽ họa đồ từng hòn đảo và lập tổng quan về vùng biển xung quanh, đưa vào bản đồ, dựng chùa miếu và đặt dấu hiệu trên các hòn đảo để khẳng định thuộc tính Việt Nam. Trong thời gian thực dân Pháp cai trị thuộc địa Việt Nam, những hòn đảo này thuộc về Liên bang Đông Dương, khi đó gồm Việt Nam, Lào và Campuchia.

Như vậy, quyền tài phán lịch sử của Trung Quốc đối với Hoàng Sa là rất đáng ngờ. Nhưng Bắc Kinh hiểu rõ hiểu tầm quan trọng chiến lược của những hòn đảo đối với ưu thế kiểm soát quân sự trên Biển Đông giàu tài nguyên. Ngoài ra, việc chiếm cứ Hoàng Sa đã làm thay đổi cục diện địa chính trị trong toàn bộ khu vực Đông Nam Á. Trung Quốc đã mở tuyến đường trực tiếp vươn về phía nam đến quần đảo Trường Sa, mục tiêu kế tiếp trong chính sách đối ngoại và quân sự của Bắc Kinh.

Chuyên gia Dmitry Mosyakov nhận định có thể nói rằng cuộc hải chiến Hoàng Sa thực ra là khúc dạo đầu của một kỷ nguyên lịch sử mới. Cuộc xung đột ở Biển Đông đã từ song phương trở thành đa phương và sau đó đã biến thành xung đột có tính toàn cầu. Ông nói thêm: “Trung Quốc liên tục bành trướng trên Biển Đông và Biển Hoa Đông. Căng thẳng đang ngày càng gia tăng, còn triển vọng về hòa bình lâu dài đang ngày càng trở nên mờ mịt. Vào bất cứ thời điểm nào, cũng có thể bùng phát mâu thuẫn mới”.

Ông Mosyakov cảnh báo: Nếu không vận dụng những công cụ gìn giữ hòa bình quốc tế hiện có, thì chiến dịch quân sự xâm chiếm chớp nhoáng Hoàng Sa cách đây 40 năm trong phút chốc có thể biến thành cuộc chiến tranh quy mô lớn vào thời điểm hiện nay.

Trí Lê (Theo TIẾNG NÓI NƯỚC NGA)

 

• Trung Quốc ngày càng lộ rõ bộ mặt của kẻ giang hồ
• Henry Kissinger đã bán Hoàng Sa cho Trung Quốc như thế nào?
• Việt Nam - mục tiêu hoàn hảo của chủ nghĩa bá quyền Trung Quốc
• Ông John McCain: Mỹ đang thiếu những hành động quyết liệt ở Biển Đông
• Trung Quốc lại kéo giàn khoan Hải Dương 981 ra Biển Đông
• Trung Quốc - kẻ vớ bẫm từ cuộc xung đột Ukraina