Những người dự tranh ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng Hòa sẽ tổ chức cuộc tranh luận lần thứ ba trong mùa bầu cử sơ bộ vào ngày hôm nay, giữa các dấu hiệu cho thấy người đứng đầu là ông Donald Trump đang mất lợi thế trước nhà phẫu thuật thần kinh Ben Carson.

4 cuộc thăm dò công luận mới đây tại tiểu bang Iowa cho thấy ông Carson vượt lên dẫn đầu trước nhà tài phiệt địa ốc Trump. Và lần đầu tiên, ông Carson đã vượt lên hàng đầu với tỷ lệ cách biệt sít sao so với ông Trump trong một cuộc thăm dò toàn quốc mới.

Cuộc thăm dò mới nhất do báo New York Times và hãng tin NBC News thực hiện cho thấy ông Carson được 26% cử tri ủng hộ, và ông Trump về nhì với tỷ lệ 22%. Đây là lần đầu tiên ông Trump không còn ở vị trí dẫn đầu kể từ khi báo Times và NBC news bắt đầu xếp hạng các ứng viên hồi cuối tháng 7.

Ông Bush bị xét lại

Cuộc tranh luận, được tổ chức ở Boulder, Colorado, và được phát hình trên đài CNBC, sẽ gồm 10 chuẩn ứng cử viên hàng đầu của đảng Cộng Hòa, đang bước vào một giai đoạn quan trọng của cuộc vận động sơ bộ.

Các rủi ro dường như đặc biệt cấp thiết đối với cựu Thống đốc tiểu bang Florida, ông Jeb Bush, người vừa cắt bớt mức chi cho cuộc vận động sau khi tụt hạng xa trong các cuộc thăm dò toàn quốc ở các bang chủ chốt tổ chức sớm như Iowa, New Hampshire và South Carolina. Cuối tuần qua, ông Bush bận rộng tìm cách trấn an những người giàu có đóng góp vào quỹ vận động của ông tại một nơi nghỉ ở Houston.

Cuộc tranh luận vào giờ vàng hôm nay cũng sẽ có sự tham dự của cựu quản trị doanh nghiệp Carly Fiorina, thượng nghị sĩ Florida Marco Rubio, Thượng nghị sĩ Texas Ted Cruz, cựu Thống đốc Arkansas Mike Huckabee, Thống đốc New Jersey Chris Christie, thống đốc Ohio John Kasich và Thượng nghị sĩ Kentucky Rand Paul. Một cuộc tranh luận trước đó cũng sẽ được tổ chức với 4 người dự tranh khác không lọt vào danh sách 10 người đứng đầu: Cựu thượng nghị sĩ Pennsylvania Rick Santorum, thống đốc Louisiana Bobby Jindal, cựu thống đốc New York George Pataki và thượng nghị sĩ South Carolina Lindsey Graham. Cựu thống đốc Virginia Jim Gilmore không hội đủ điều kiện dự cuộc tranh luận trước đó vì tỷ lệ ủng hộ dành cho ông ở dưới mức 1 phần trăm trong các cuộc thăm dò.

Khối dự tranh phía đảng Dân chủ thu hẹp

Khối dự tranh bên đảng Cộng hòa trái ngược hẳn với cuộc chạy đua bên đảng Dân chủ, hiện chỉ còn 3 người dự tranh là Cựu ngoại trưởng Hillary Clinton, thượng nghị sĩ tiểu bang Vermont, ông Bernie Sanders và cựu thống đốc tiểu bang Maryland, ông Martin O’Malley. Hai đảng viên Dân chủ đã rút lui tuần trước là cựu thượng nghị sĩ tiểu bang Virginia, ông Jim Webb và cựu thống đốc tiểu bang Rhode Island, ông Lincoln Chafee.

Phó Tổng thống Joe Biden cũng rút lui ra khỏi cuộc đưa, dành cho bà Clinton thêm sự ủng hộ khiến bà tái lập vị trí dẫn đầu rõ rệt trong hàng ngũ đảng Dân chủ. Bà Clinton cũng đã tự giúp mình qua cuộc điều trần tại Ủy ban Hạ viện về vụ Benghazi và thành tích đầy tự tin trong cuộc tranh luận vào tuần lễ trước đó.

Trump đối đầu với Carson

Trong cuộc đua của đảng Cộng Hòa, ông Trump đã tăng cường các cuộc công kích ông Carson trong những ngày mới đây, cáo buộc ông là có “năng lượng siêu thấp” trong một cuộc phỏng vấn với đài CNN. Ông Carson đáp lại trên đài Fox rằng ông không muốn “rơi vào hố bùn” với ông Trump, nhưng điều đó có thể khó tranh khỏi trong cuộc tranh luận hôm nay. Ông Trump nói với đài MSNBC hôm qua rằng ông “sẵn sàng chi ra bất cứ khoản nào cần thiết để thắng.” Ông cũng nói ông Carson sẽ được chú ý hơn và “để coi ông ta ứng phó ra sao trước sự xem xét.”

Ông Trumg trước đây không do dự đả kích các đối thủ, nhắm mục tiêu vào ông Bush, Rubio và Paul cả trong các bài phát biểu tranh cử lẫn trong các cuộc tranh luận trước. Nhưng có thể có nhiều rủi ro hơn khi ông Trump công kích ông Carson, là người được thích nhất trong số các ứng viên của đảng Cộng Hòa, theo các cuộc thăm dò mới nhất. Một cuộc thăm dò của Bloomberg cho thấy 84% đảng viên Cộng Hòa ở Iowa có ý kiến thuận lợi đối với ông Carson.

Ông Trump và lãnh đạo đảng Cộng Hòa

Nhưng ông Trump đạt kết quả tốt trong một cuộc thăm dò mới của Associated Press-GFk, là nơi 7 trong 10 đảng viên Cộng Hòa được thăm dò nói rằng ông Trump là ứng viên mạnh nhất của đảng trong cuộc tổng tuyển cử, so với 6 trong 10 đảng viên ủng hộ ông Carson. 60% cũng nói ông Bush có thể thắng cuộc tổng tuyển cử trong khi 54% nói tương tự về ông Rubio.

Ông Trump cũng được khích lệ mới đây khi Politico tường trình rằng 81% những người bên trong đảng Cộng Hòa mà họ thường xuyên hỏi ý kiến tin rằng các cơ may ông Trump thắng cuộc đề cử đã tăng lên đáng kể trong 2 tháng vừa qua.

Thành công của ông Trump tiếp tục gây lo ngại trong các thành viên trong ban lãnh đạo đảng Cộng Hòa. Sách lược gia đảng Cộng Hòa, ông Karl Rove, một cố vấn chính của cựu tổng thống George W. Bush, viết trên báo Wall Street Journal rằng đảng Cộng Hòa có thể phải chọn lựa giữa một ứng viên có một nghị trình bảo thủ hoặc một ứng viên “phản ánh sự phẫn nộ chống lại dòng chính,” có lẽ ám chỉ ông Trump. Ông Rove cảnh báo rằng “các nguyên tắc bảo thủ” sẽ đem lại một con đường đi đến chiến thắng, trong khi sự phẫn nộ chống lại chính mạch không thôi sẽ kết thúc bằng sự thất bại.

Voa tiếng Việt