Với hàng triệu USD và nhờ vào một nhóm có thế lực mạnh mẽ, tỉ phú Mỹ Sheldon Adelson, 80 tuổi, muốn thuyết phục các thành viên của Quốc hội Mỹ không thông qua thỏa thuận hạt nhân lịch sử đã ký kết với Iran. Trong quá khứ, tuy đã không thành công trong việc vận động chống lại các quyết sách của Obama, nhưng ông trùm của các sòng bài vẫn không ngừng làm mưa làm gió trong đảng Cộng hòa.

Những tay kình địch không thể xem thường

Số phận của Trung Đông đang được đặt cược tại một sòng bài rộng lớn ở Las Vegas, khu Venetian, nơi có 300 máy đánh bạc ru-lét và 1.500 máy đánh bạc sử dụng đồng xu. Đây là nơi mà tỉ phú Sheldon Adelson, ông chủ của khu sòng bài, cầm đầu một chiến dịch mà ông ta cùng bạn bè tung ra nhằm chống lại cái mà họ gọi là “Munich mới”- đó là bản thỏa thuận lịch sử giữa Iran và 6 cường quốc, được ký kết vào ngày 14/7 vừa qua tại Genève, Thụy Sĩ.

Một “Thỏa thuận Iran” mà Tổng thống Barack Obama rất hãnh diện, nhưng cũng là bản thỏa thuận mà ông trùm các sòng bài, có gia tài đứng thứ 13 trên nước Mỹ, và là người ủng hộ Thủ tướng Israel Benyamin Netanyahu vô điều kiện, đã quyết định làm cho thất bại bằng mọi giá.

Coi đây là mối đe dọa nghiêm trọng, Tổng thống Mỹ đã đích thân “nhấn chuông báo động” vào ngày 31/7 vừa qua để bảo vệ thỏa thuận này – di sản ngoại giao chính của ông, trước mối đe dọa của Sheldon Adelson cùng những cuộc tấn công của các nhóm thân Israel cánh hữu như nhóm AIPAC (Ủy ban công vụ Mỹ – Israel) hoặc CNFI (Các công dân ủng hộ một nước Iran không hạt nhân).

“Nhóm gây sức ép phía đối lập quá hăng hái, sôi sục và được tài trợ quá mạnh” – Tổng thống Barack Obama nói- “Cũng chính những nhóm này đã thúc đẩy cuộc chiến tại Iraq”. Tổng thống Barack muốn nhắc lại: Vào năm 2003, họ đã thành công trong việc thuyết phục Quốc hội lật đổ Saddam Hussein, với những hệ quả bi thảm mà chúng ta đã biết.

Cũng như cuộc chiến về Iraq, cuộc chiến về “Thoả thuận Iran” giữa nhóm Diều hâu và nhóm Bồ câu sẽ rất khốc liệt. Trận chiến này đã kéo dài suốt tháng 8. Mục tiêu của họ là đạt được sự ủng hộ của khoảng 60 nghị sĩ Quốc hội thuộc đảng Dân chủ. Tại sao lại là họ? Vì vào giữa tháng 9, Quốc hội Mỹ phải có ý kiến về thỏa thuận đã ký kết tại Genève. Những nghị sĩ thuộc đảng Cộng hòa đang chiếm đa số trong lưỡng viện đã ngỏ ý rằng, họ sẽ bỏ phiếu chống.

Cần phải nhớ một điều: từ mấy năm nay, ông trùm của các sòng bài là nhà tài trợ chính của đảng Cộng hòa, nơi ông ta gieo rắc nỗi sợ hãi về chủ đề Iran. Chẳng hạn như trong một cuộc họp, ông Sheldon Adelson đã tuyên bố rằng, Mỹ lẽ ra phải dùng bom nguyên tử để chống lại Iran, mà không sợ câu tuyên bố hiếu chiến đó sẽ gây ra làn sóng bài xích từ các nghị viên thuộc đảng Cộng hòa, đảng đang được tỉ phú Adelson tài trợ.

Nhưng dù có lá phiếu chống của Quốc hội, thì câu chuyện vẫn chưa kết thúc, vì theo Hiến pháp Mỹ, Tổng thống Obama sẽ có thể dùng quyền phủ quyết của mình để chống lại. Và chính lúc đó, phải có một “siêu đa số” là 2/3 trong mỗi viện. Các nhà bình luận chính trị đã làm một bài tính: chỉ cần 60 nghị viên thuộc đảng Dân chủ (47 hạ nghị sĩ và 13 thượng nghị sĩ) góp số phiếu của mình vào số phiếu của các nghị sĩ thuộc đảng Cộng hòa là đủ để đạt tới “siêu đa số” đó, và lá phiếu phủ quyết của Tổng thống khi đó sẽ vô tác dụng, đồng thời thỏa thuận lịch sử sẽ bị bác bỏ.

Một kịch bản tai họa như thế được xem là hoàn toàn bị loại trừ cách đây mấy tuần, vẫn còn có nhiều nguy cơ trở thành hiện thực, vì những mối nghi ngờ do “Thỏa thuận Iran” gây nên trong tầng lớp chính trị gia Mỹ. Và nhất là những món tiền khổng lồ mà nhóm gây sức ép được Sheldon Adelson tài trợ cùng các nhà tỉ phú khác đang sẵn sàng chi ra để thuyết phục, và nếu cần thì đe dọa những nghị sĩ thuộc đảng Dân chủ còn do dự. Trong số họ có 27 nghị sĩ gốc Do Thái.

80 chưa phải là già!

Như cha mẹ và đại đa số người Mỹ gốc Do Thái, ông Sheldon Adelson trước đây theo đảng Dân chủ. Ông Ron Kampeas, một trong số rất ít các nhà báo đã phỏng vấn Sheldon Adelson nói: “Ông Sheldon xuất thân từ một khu rất nghèo hèn. Cha ông là một người Lithuania đã trốn khỏi những cuộc tàn sát người Do Thái trước Thế chiến II, sau đó làm tài xế taxi ở Boston, là nơi Sheldon được sinh ra. Hồi đó, mẹ ông làm thợ may gia công”.

Bản thân Sheldon Adelson đã làm đủ mọi nghề. Ông bán đồ cầm cố và cả những loại giấy lưu trú du lịch. Ông ta từng thử sức trong ngành thông tin chứng khoán. Bằng số tiền tích lũy đầu tiên, Sheldon mua một sòng bài ở Las Vegas vào đầu những năm 90 thế kỷ trước. Sau đó, ông ta thương thảo với Chính phủ Trung Quốc để dựng lên tại Macao sòng bài lớn nhất thế giới. Và cứ thế, nhờ các “hoàng tử đỏ” mà ông ta trở thành tỉ phú. Hiện nay, gia tài của Sheldon Adelson được tạp chí Forbes ước tính là 28 tỉ USD, đứng hàng 18 các tỉ phú trên thế giới, điều đó đủ sức mua được sự im lặng của không ít các nghị sĩ Quốc hội.

Ông Ron Kampeas kể rằng, niềm đam mê chính trị và khuynh hướng thiên hữu của Sheldon Adelson đã được bà Miriam, vợ kế của ông truyền cho. Bà Miriam là một bác sĩ, sinh năm 1946 tại một vùng đất khi đó chưa thuộc về Israel, mà thuộc về Palestine, dưới sự ủy trị của nước Anh. Chính bà đã động viên ông chồng lập các quỹ tài trợ tại Israel và tại Mỹ. Hình như cũng nhờ trung gian của bà mà ông Sheldon Adelson bắt đầu giao du với với cánh hữu của đảng Likoud (Israel).

Vào năm 1996, Sheldon Adelson đã tài trợ cho chiến dịch tranh cử của ông Benyamin Netanyahu và giành thắng lợi trước Shimon Peres. Sau đó, Sheldon lập ra tờ báo hoàn toàn miễn phí tặng cho “Bibi”, tờ “Israel Hayom” (Israel ngày nay), và kể từ đó trở thành nhật báo đầu tiên của quốc gia này. Việc Sheldon Adelson tham gia hoạt động chính trị tại Mỹ chỉ mới thời gian sau này. Vào năm 2008, Sheldon Adelson đã tiêu tốn hàng chục triệu USD cốt để đánh bại Barack Obama. 4 năm sau, ông ta lặp lại việc này.

Nói chung, Sheldon Adelson đã tiêu hơn 100 triệu USD để ngăn vị tổng thống bị nhóm cực kỳ bảo thủ không muốn một người da màu đảm nhiệm thêm một nhiệm kỳ nữa. Tuy không thành công, nhưng kể từ đó, ông trùm các sòng bài trở thành nhà tài trợ chính, làm mưa làm gió trong đảng Cộng hòa. Rồi ông ta hướng mục tiêu của họ về Iran.

Vào tháng 3/2015, 47 thượng nghị sĩ thuộc đảng Cộng hòa đã gửi một lá thư cho Giáo chủ Khamenei để cảnh báo: Mọi thỏa thuận được ký bởi Tổng thống Obama với Tehéran, sẽ có thể bị gạch bỏ bằng “một nét bút”, sau khi Tổng thống Obama rời khỏi Nhà Trắng vào năm 2017. Người soạn thảo bức thư và gửi đi là một nghị sĩ rất trẻ, ông Tom Cotton, người được ông Sheldon tài trợ mạnh tay trong chiến dịch tranh cử vào Thượng viện, tháng 11/2014.

Cuộc tấn công nhằm vào các nghị sĩ đảng Dân chủ

Tháng 4/2015, ông trùm Sheldon Adelson quy tụ những người có ảnh hưởng và những nhân vật chủ chốt của đảng Cộng hòa tại Venetian để tổ chức cái mà từ nay báo chí gọi là “bầu cử vòng đầu Adelson”. Mỗi ứng cử viên tổng thống của năm 2016 đến giới thiệu chương trình hành động của mình cho ông tỉ phú này (lúc này không còn ngồi xe lăn nữa). Tất cả, ngay cả những người ôn hòa nhất như Jeb Bush, cũng buộc phải la ó chống lại thỏa thuận với Iran và thề rằng, nếu được bầu, họ sẽ cố gắng rút lại thỏa thuận đó. Một trong số đó có ông Mike Huckabee, cựu Thống đốc bang Arkansas, không thấy có gì hay hơn để thu hút nguồn tài trợ của ông trùm, ông cho rằng “Thỏa thuận Iran” sẽ đưa người Israel tới “trước cửa lò thiêu”!

Sau khi đã nắm được người của đảng Cộng hòa, ông trùm Adelson dành cả mùa hè để đưa những nghị sĩ thuộc đảng Dân chủ “vào khuôn phép”. Và đặc biệt hơn, đó là các nghị sĩ Dân chủ gốc Do Thái. Để thuyết phục, nói đúng ra là ép buộc họ bỏ phiếu chống, ông ta có nhiều công cụ, nhiều kênh sẵn sàng để sử dụng, từ đơn giản nhất đến cầu kỳ nhất. Trước tiên là các tổ chức của người Mỹ gốc Do Thái cực kỳ bảo thủ mà ông ta tài trợ, như Zionist Organization of America hoặc Israel American Council.

Kể từ ngày 31/7, ngày đầu tiên của kỳ nghỉ hè Quốc hội, những thành viên của các nhóm gây sức ép này đã được vận động quy tụ. Trong suốt tháng 8, họ được yêu cầu viết thư và điện thoại cho các nghị sĩ khác. Họ cũng phải tổ chức các cuộc hội họp công khai tại càng nhiều thành phố càng tốt để báo động cho dân chúng về những mối nguy hiểm của “Thoả thuận Iran”. Cần nhắc lại rằng, chính nhờ những cuộc hội họp như thế, mà vào tháng 8/2009, những người cực bảo thủ đã suýt làm thất bại điều luật về chăm sóc y tế “Obamacare”.

Để cung cấp những luận cứ quan trọng cho các nghị sĩ cực đoan này (và cho cả báo chí phái cựu bảo thủ), tỉ phú Sheldon Adelson đã “nhấn nhá”: Việc giải tỏa các tài sản của Iran bị tịch thu tại phương Tây qua thỏa thuận này sẽ cho phép Téhéran tài trợ cho bọn khủng bố với hàng tỉ USD. Ông cũng khẳng định rằng thỏa thuận ngày 14/7 sẽ không ngăn cản người Iran theo đuổi một số hoạt động về hạt nhân đã bị cấm, vì những việc điều tra những địa điểm bị nghi ngờ sẽ không thể được thực hiện “bất cứ nơi đâu, bất cứ khi nào”. Ông chỉ có một mục đích: thuyết phục mọi người là thỏa thuận đó rất nguy hiểm.

Bạn bè của tỉ phú Sheldon Adelson không ngần ngại trước bất cứ một phương pháp hành động nào nhằm hủy bỏ thỏa thuận. Trong số đó có Ủy ban khẩn cấp dành cho Israel (ECI), một nhóm khác cũng được ông trùm sòng bạc tài trợ. Ủy ban này được thành lập vào năm 2010 bởi ông Bill Kristol, một trong những người thuộc phái tân bảo thủ có ảnh hưởng nhất. Ông này là một trong những nhà sáng lập Dự án thế kỷ American mới, một thế lực mà từ năm 1990 đã vận động cho việc lật đổ Saddam Hussein bằng vũ lực.

Nhân vật then chốt của ECI là một thanh niên được Kristol bảo vệ, đó là Noah Pollak. Anh ta giải thích: “Để làm cho “Thỏa thuận Iran” thất bại, chúng tôi sử dụng một công cụ rất hiệu quả: quảng cáo trên tivi. Mục tiêu của chúng tôi là những nghị sĩ thuộc đảng Dân chủ”. Trước tiên, ECI nhắm đến một vị thượng nghị sĩ ở New York, đó là ông Chuck Schumer rất đáng kính. Noah Pollak giải thích: “Chúng tôi nhắm tới Schumer vì đây là một nhân vật chủ chốt. Schumer là người Mỹ gốc Do Thái, sẽ sớm trở thành lãnh đạo nhóm thượng nghị sĩ sẽ thuộc đảng Dân chủ ở thượng viện”.

Dưới áp lực đó, cuối cùng vị thượng nghị sĩ của New York đã thông báo vào ngày 5/8 vừa qua là sẽ bỏ phiếu chống lại “Thỏa thuận hạt nhân Iran”. Sắp tới đây, ECI sẽ nhắm tới những nghị sĩ thuộc đảng Dân chủ khác, trong những chương trình truyền hình được phát sóng trong các bang của họ. Noah Pollak không ngại nói thẳng ra: “Nếu quí vị bỏ phiếu thuận cho thỏa thuận đó, hoặc nếu quí vị không chống lại lá phiếu phủ quyết của Tổng thống, chúng tôi sẽ lập một chiến dịch chống lại việc tái bầu cử của quí vị!”

Thực tế là Tổng thống Obama rất tin tưởng vào hoạt động của nhóm MoveOn.org, những người ủng hộ ông từ buổi ban đầu. Ông yêu cầu họ đừng để cho các nhóm cực đoan có chỗ tự do để hành động. Liệu việc này có đủ để cho các nghị sĩ thuộc đảng Dân chủ không sợ những mối đe dọa từ tỉ phú Sheldon Adelson cùng bạn bè của ông ta không?

Lan Hương (Theo CAND)