Ở tuổi “gần đất xa trời”, Chủ tịch danh dự Tập đoàn khách sạn và bán lẻ khổng lồ Lotte (Hàn Quốc) Shin Kyuk-ho, 92 tuổi mắc kẹt trong cuộc tranh giành quyền lực giữa hai con trai và bị chính con trai út hạ cấp xuống vị trí ít quyền lực hơn.
“Giấc mơ Nhật Bản”
Đế chế tập đoàn Lotte của ông Sin Kyuk-ho hoạt động tại Hàn Quốc, Nhật Bản và bao phủ khắp châu Á. Về quy mô, đây là Cheabol đứng thứ 5 Hàn Quốc với tổng tài sản ước chừng khoảng hơn 96 tỷ USD và đây cũng là Chaebol cuối cùng được quản lý bởi chính nhà sáng lập.
Sau Thế chiến II, ông Shin Kyuk Ho gây dựng “đế chế” Lotte Holdings từ một hãng bánh kẹo nhỏ tại Nhật Bản. Đến năm 1967, ông mang công ty của mình về quê nhà khi tổng thống Park Chung-hee quyết định miễn giảm thuế và cung cấp nhiều ưu đãi cho các nhà đầu tư nước ngoài. Và từ đó, Lotte đặt trụ sở tại Hàn Quốc và mở rộng “đế chế” kinh doanh của mình sang nhiều lĩnh vực từ thức ăn nhanh, khách sạn, khu vui chơi giải trí, siêu thị và rạp chiếu phim.
Tuy nhiên, nhóm lợi ích kiểm soát công ty vẫn còn ở Nhật và sau nhiều năm, những người con trai của ông Shin đã chia lại “miếng bánh” mà người cha để lại: Shin Dong-joo, con trai cả, quản lý bộ phận kinh doanh tại Nhật Bản; và Shin Dong-bin, con trai út, giám sát 74 công ty thành viên của Lotte Hàn Quốc (chiếm tới 80% tổng số doanh nghiệp của Tập đoàn) và hoạt động của hãng tại các quốc gia khác.
Và mỗi người thì đang cố “tranh ăn” lại “miếng bánh” của kẻ khác. Sự ganh đua giành giật tài sản thừa kế là chuyện phổ biến trong các gia đình điều hành những Chaebol. Chaebul.com, một trong những trang tin tức về những gia đình danh giá này, đã tiết lộ gần một nửa trong 40 Tập đoàn lớn nhất tại nước này đã bị lôi vào những cuộc tranh quyền, đoạt vị tìm kiếm người thừa kế “sáng giá”.
Quyền năng bị phế truất
Vào tháng 1 năm nay, ban giám đốc của Lotte Holdings, thuộc quyền kiểm soát của nhóm lợi ích tại Nhật Bản, đã miễn nhiệm ông Shin Dong-Joo, rồi tiếp đó là phó chủ tịch công ty này. Có vẻ như điều này cho thấy ông Shin Kyuk Ho đang mở đường cho người con thứ của mình là Shin Dong-bin lên kế nhiệm mình. Tháng trước, người con thứ đã trở thành chủ tịch của Lotte Holdings.
Nhưng vào ngày 27/07 vừa qua, chính nhà sáng lập Lotte đã sa thải tất cả các thành viên hội đồng quản trị, trong có có cả con trai ông. Ngay ngày hôm sau, Shin Dong-bin đã tập trung tất cả các giám đốc của những công ty thành viên trong Tập đoàn Lotte nhằm đảo chính, hạ bệ vị trí của cha mình thành “Chủ tịch danh dự” tại Lotte Holdings.
Những lời buộc tội nhau sau đó đã phát tán ra toàn bộ công chúng xứ sở kim chi.
Shin Dong-bin nói anh trai ông đã lợi dụng sự yếu đuối của cha mình và buộc ông này phải ra tay với cha. Còn về phần mình, Shin Dong-joo đã đưa ra bằng chứng (bao gồm một bức thư và một đoạn băng ghi âm cuộc trò chuyện của người cha) cho thấy ông này là người thừa kế hợp pháp. Ông cũng tuyên bố rằng người em trai đã che giấu hoạt động kinh doanh yếu kém của bộ phận Lotte Trung Quốc. Cả hai ông này đều xuất hiện trên truyền hình để tố cáo người còn lại.
Trên truyền thông, ông Shin Kyuk Ho cũng cho biết chưa từng chọn Dong Bin làm người thừa kế và bày tỏ sự ủng hộ với Dong Joo. Ngày 11/08, Shin Dong-bin đã công khai xin lỗi (lần 2) vì những cãi vã với anh trai. Trên sóng truyền hình trực tiếp, ông này cam kết sẽ cải thiện tính minh bạch của Tập đoàn và đảm bảo với người dân rằng “Lotte là của Hàn Quốc”.
Người dân nổi giận
Về cơ cấu, Tập đoàn Lotte có cơ cấu khá đặc biệt. Theo Ủy ban Thương mại Công bằng của đất nước này, 416 cổ phần chéo của Lotte Holdings đã chiếm 90% cổ phần của các công ty con phía Hàn Quốc. Theo trang Chaebul.com, Shin Kyuk-ho kiểm soát Tập đoàn Lotte qua một lượng cổ phần rất nhỏ là 0,05% (trong khi Lee Kun-hee, vị chủ tịch đang nằm trên giường bệnh của Samsung có 2,24% cổ phần của cả Tập đoàn này).
Tại cuộc họp báo tuần trước, Shin Dong-bin tuyên bố sẽ loại bỏ 80% cổ phần sở hữu chéo nhằm thúc đẩy cho việc Lotte Hotel lên sàn chứng khoán và chuyển cơ cấu của Lotte Hàn Quốc như một công ty Cổ phần. Bộ trưởng tài chính nước này, Choi Kyung-hwan, đã đưa ra cảnh báo rằng các cơ quan nhà nước sẽ xem xét kỹ cơ cấu và dòng tiền không minh bạch của Lotte hiện nay. Ủy ban Thương mại Công bằng và Dịch vụ Giám sát tài chính đã vào cuộc điều tra.
Thiện chí của người dân Hàn Quốc về những Chaebol đã được thách thức trong thời gian vừa qua. Cách ứng xử tệ bạc với nhau giữa các thành viên trong những gia đình quyền quý đã dấy lên làn sóng phẫn nộ trong dân chúng. Liên đoàn các chủ doanh nghiệp nhỏ đã phát động một cuộc tẩy chay các sản phẩm của Lotte, trong khi một số chủ cửa tiệm cho biết họ có thể từ chối chấp nhận thẻ tín dụng của hãng.
Vũ Văn (Theo Trí Thức Trẻ/Economist)
Trả lời