Người hùng Chechnya được Tổng thống V.Putin hậu thuẫn đã tung ra các đòn đe dọa phe đối lập tự do của Nga, tuy nhiên “khán giả” chính xem vở diễn này lại chính là người đỡ đầu cho ông ta.

Trong năm năm   ngồi trên ghế lãnh đạo quyền lực cao nhất của nước cộng hòa Hồi giáo vùng Causus theo luật Ramzan Kadyrov sắp mãn nhiệm để tiến hành cuộc bầu chọn tiếp theo. Vì vậy Ramzan Kadyrov  đang hết sức tranh thủ quan hệ thân thiết với Tổng thống V.Putin để tiếp tục có thêm một nhiệm nữa. Tổng thống Nga sẽ quyết định liệu có nên tiếp tục chỉ định “người lính trung thành”  hay phải loại bỏ “người hùng bướng bỉnh” của mình vì những áp lực gia tăng từ các cơ quan pháp luật trước những tố cáo đã biến Chechnya như một thái ấp của riêng mình.

Putin đã chứng kiến ​​người hùng vạm vỡ với mái tóc đỏ, phong cách nổi loạn 39 tuổi đã giữ cho Chechnya ổn định sau hai cuộc chiến chống ly khai. Ông Putin đã ban cho Ramzan Kadyrov  đặc quyền lớn nhất trong hệ thống chính trị được kiểm soát chặt chẽ và điều này đã được tất cả các chính trị gia trông thấy. Ramzan Kadyrov  nhất định sẽ giành thắng lợi lãnh đạo Chechnya thêm một nhiệm kỳ nữa trong cuộc bỏ phiếu phổ thông vào tháng 9-2016.

Kadyrov đã nâng cao mối quan hệ với Putin được chứng minh bằng dòng tài chính ổn định từ liên bang hỗ trợ cho nước cộng hòa Chechnya và hầu như được quyền miễn trừ khỏi sự kiểm soát của các cơ quan chức năng liên bang. Thậm chí Cơ quan An ninh liên bang còn cúi đầu bất lực trước Kadyrov, họ chỉ duy trì lực lượng mang tính biểu tượng tại Chechnya và phụ thuộc hoàn toàn vào sự “vui buồn” của ông ta.

Ảnh hưởng chưa từng có từ Kadyrov đã làm rất nhiều người Nga lo lắng, họ nhìn thấy đây như một sự xói mòn nguy hiểm của chính quyền liên bang đối với nước cộng hòa và một mối đe dọa hiện ra lờ mờ đến tính toàn vẹn lãnh thổ. Những tuyên bố, hình ảnh thách thức của nhà lãnh đạo Chechnya đã mang đến cho ông nhiều “kẻ thù” từ những lãnh đạo của cơ quan bảo vệ pháp luật, nhưng họ phải cắn răng chịu đựng.

Mọi thứ bắt đầu thay đổi khi lãnh đạo đối lập Boris Nemtsov, cựu phó Thủ tướng đã bị bắn chết vào ngày 27-2-2015 khi đang đi bộ qua cây cầu trước điện Kremlin. Vụ giết hại trắng trợn đã gây ra sự phẫn nộ Quốc tế trong thời điểm quan hệ Nga – phương Tây ở mức tồi tệ nhất liên quan đến cuộc khủng hoảng Ukraina. Những người trong nước đều phải cắn răng vì sự phụ thuộc cũng như bị đe dọa an ninh.

Các nhà điều tra nhanh chóng tìm ra thủ phạm bị cáo buộc tham gia vào vụ giết người, tất cả đều từ Chechnya. Những can phạm bị nghi ngờ đang phục vụ trong lực lượng an ninhh của Kadyrov và kẻ bị tình nghi  nằm trong đường dây liên lạc cho vụ giết người là một sĩ quan cao cấp trong ngành cảnh sát Chechnya cũng là một trong những phụ tá hàng đầu của Kadyrov.

Vụ giết hại nhà lãnh đạo đối lập được coi là cơ hội hiếm hoi để các cơ quan liên bang thoát khỏi người hùng Chechnya, tuy nhiên ông Putin luôn “kề vai” Kadyrov và cuộc điều tra đã thất bại. Nghi phạm chính đã biến mất và theo báo cáo đã cao chạy xa bay ra nước ngoài đã làm các nhà điều tra thất bại để đưa kẻ thủ ác ra trước vành móng ngựa.

Kỷ niệm một năm của phương pháp giết hại Nemtsov, Kadyrov đã tung ra các cuộc tấn công khi đăng tải bình luận, hình ảnh đe dọa những nhà hoạt động đối lập khác với Putin lên tài khoản cá nhân Instagram, nơi ông có 1,6 triệu tín đồ hâm mộ.

Kadyrov đã gợi nên cuộc thanh trừng trong quá khứ của Stalin khi lên án các nhà lãnh đạo đối lập là “kẻ thù của nhân dân” họ là công cụ do phương Tây đặt hàng để gây bất ổn cho nước Nga. Ông đã kêu gọi đày ải hoặc đưa họ đến bệnh viên tâm thần, thực tế trong quá khứ cảnh sát mật của Liên Xô cũng sử dụng phương pháp này để chống lại những người bất đồng chính kiến.

Kadyrov tiếp tục gây sốc khi đăng tải một đoạn video đưa cựu Thủ tướng Nga và cũng là người bất đồng chính kiến vào tầm ngắm của khẩu súng bắn tỉa. Sự xuất hiện của video càng gây hoang mang cho dư luận khi trước đó vào tháng 5-2015 ông Kara-Murza một nhà đối lập cũng là bạn thân của Nemtsov bị đầu độc.

Vụ việc càng trở nên nghiêm trọng hơn vào hôm qua người bị súng bắn tỉa đưa vào tầm ngắm Kasyanov bị một đám đàn ông người Chechnya úp chiếc bánh vào mặt trong một nhà hàng tại Moscow. Trước sự việc này điện Kremlin đã giữ một khuôn mặt lạnh lùng của những người chơi pocker và đưa ra bình luận “đây chỉ là một hành động côn đồ”.

Một số nhà quan sát thấy rằng hành động của người hùng Chechnya hùng hổ hăm dọa nhưng rất khéo léo để đảm bảo việc thắng lợi trong một nhiệm kỳ tiếp theo. Những chính trị gia Nga hiểu rằng Putin không bao giờ công khai chỉ trích hoặc công khai gây áp lực lên đối lập và Kadyrov đã biến điều này thành cơ hội khi phẫn nộ đe dọa thay đến những nhà đối lập.

“Một mặt, chiến dịch của Kadyrov nhắm vào phe đối lập, nhưng mặt khác ông ta đang muốn ghi điểm trước Tổng thống”, Dmitry Gudkov, một nghị sĩ đối lập cho biết. “Chiến dịch này đã được cố tình thực hiện theo một cách nào đó để gây ra một làn sóng giận dữ và để giữ cho chiếc ghế quyền lực của Kadyrov. Putin không bao giờ công khai đưa ra các quyết định để gây áp lực do đó ông ta rất cần những áp lực do Kadyrov tạo ra”.

Các tuyên bố từ Kadyrov cũng nhằm chứng minh cho lòng trung thành mạnh mẽ đối với Putin nhưng cũng là một nắm đấm sắt bọc nhung gửi cho điện Kremlin.

Kadyrov đã mô tả bản thân, quân đội của ông và một số người Chechnya đã đóng một vai trò trong cuộc chiến đấu ở miền đông Ukraina, nơi mà họ ủng hộ ly khai thân Nga chống lại quân đội Ukraina trong giai đoạn đầu của cuộc xung đột là “người lính trung thành của Putin”. Nhà lãnh đạo Chechnya cũng hỗ trợ cho điện Kremlin ở mặt trận khác. Trong cuộc phỏng vấn truyền hình của truyền thông nhà nước Nga vào tuần này ông nói rằng đã cử đặc vụ Chechnya xâm nhập vào nhóm Nhà nước Hồi giáo ở Syria để thu thập tin tức tình báo.

Theo các quan chức địa phương nhà lãnh đạo Chechnya tự ủng hộ tuyên bố của mình bằng cách dàn dựng một cuộc biểu tình rầm rộ thu hút hơn 1 triệu người ở thủ đô Grozny – Chechnya. Tất nhiên con số đã được thổi phồng kể cả Kadyrov được sự ủng hộ rộng rãi ở Chechnya, nơi mọi người đã thấy mệt mỏi sau cuộc khủng hoảng và bị phá hủy từ các cuộc chiến tranh ly khai. Hầu hết người dân đều muốn ổn định và có công ăn việc làm được tạo ra dưới sự cai trị của Kadyrov bất chấp sự lạm dụng của lực lượng cảnh sát hà khắc. Những người thực thi pháp luật của Chechnya thường bị các tổ chức nhân quyền cáo buộc về tội bắt cóc, tra tấn và giết người ngoài vòng pháp luật.

Ngoài đổi tên đại lộ trung tâm thủ đô Grozny Putin thành đại lộ Ahmad Kadyrov. Ông cũng bắt buộc người dân tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc Hồi giáo ở Chechnya, cụ thể buộc phụ nữ phải mang khăn trùm đầu ở nơi công cộng. Đàn ông ở Chechnya đã mặc nhiên được phép có nhiều vợ, một điều khoản bị những nhà hành pháp liên bang chỉ trích Chechnya dưới sự cai trị của Kadyrov đã biến thành một nhà nước riêng biệt với những quy định riêng của mình.

“Chechnya sống theo pháp luật riêng của họ và các cơ quan liên bang không có bất kỳ đòn bẩy nào để gây ảnh hưởng đến Kadyrov,” Ilya Yashin, một nhà hoạt động đối lập và là một người bạn của Nemtsov nói. “Kadyrov đã sử dụng tiền của liên bang để tạo ra một đội quân hùng hậu và hiệu quả trong khu vực mà không thèm ngó ngàng tới luật pháp Nga cũng như cá nhân ông ta phớt lờ tất cả”.

Kể cả khi ông Putin sẵn sàng chế ngự nhà lãnh đạo Chechnya nhưng điều khó khăn hiện nay là Tổng thống Nga thiếu công cụ để đem lại sự ổn định cho khu vực, làm sao có thể dự đoán được khi Kadyrov không còn tại vị khu vực sẽ không bị hỗn loạn? Điều cuối cùng vẫn phải nhờ đến Kadyrov vì ông có lợi thế quan trọng đó là quân đội riêng lên đến hàng vạn quân nhân và từ lâu nhà lãnh đạo Chechnya đã tiêu diệt hết các đối thủ vì vậy điện Kremlin sẽ rất khó để tìm người kế nhiệm.

Sự ổn định vững chắc ở Chechnya là một thành tựu quan trong việc bảo đảo cho các quy tắc của Putin, ông sẽ không mạo hiểm thay thế Kadyrov bằng một người khác.

“Với đội hình ‘tử vì đạo’ ở Chechnya, Kadỷov đã gửi một lời cảnh báo nghiêm túc đến điện Kremlin: Tôi với ông Putin luôn tin tưởng lẫn nhau, tôi tin tưởng ông và ông cũng phải tin tưởng tôi”, Alexei Malashenko, một chuyên gia của Carnegie Endowment có văn phòng tại Moscow, đã viết trong blog cá nhân. “Nhưng nếu có gì bất thường xảy ra, bạn (Kremlin hoặc Putin) không nên than phiền vì bạn đã chứng kiến những người đàn ông luôn thực hiện theo lệnh của tôi. Tốt nhất là nên làm bạn với tôi”.

Trọng Nghĩa