Tại hội nghị thượng đỉnh Nato Tổng thống Mỹ Barack Obama kêu gọi lãnh đạo các nước Nato giữ vững lập trường trước một nước Nga hồi sinh sau khi xâm lược Ukraina đồng thời không nên làm suy yếu liên minh qua cuộc Brexit ở Anh vừa qua.

Tờ Financial Times đăng tải ông Obama đến dự hội nghị thượng đỉnh khối Bắc Đại Tây Dương lần cuối trên cương vị Tổng thống trước khi rời nhiệm sở vào tháng 1 sang năm. Ông khẳng định mối quan hệ đặc biệt Mỹ – Anh sẽ không bị ảnh hưởng sau quyết định trưng cầu dân ý ở Anh. Ông nói

“Mối quan hệ đặc biệt giữa Hoa Kỳ và Anh sẽ tiếp tục được duy trì. Tôi không hề nghi ngờ rằng Anh vẫn là một trong những thành viên mạnh nhất của Nato”. Tuy nhiên ông cảnh báo rằng Brexit sẽ đặt ra thách thức đối với tương lai của sự hội nhập EU.

28 quốc gia EU đã chính thức đồng ý cho triển khai luân phiên bốn tiểu đoàn khoảng 3000 đến 4000 binh sĩ tại ba nước Baltic và Balan nhằm trấn an các thành viên phía đông, đảm bảo sẵn sàng bảo vệ các nước thành viên Nato trước mọi sự xâm lược của Nga.

Nước chủ nhà Balan tỏ rõ sự mất tin tưởng từ Nga. Ngoại trưởng nước này Witold Waszczykowski phát biểu trên diễn đàn trước hội nghị thượng đỉnh rằng “chúng tôi sẽ không viển vông mơ tưởng về sự hợp tác thực tế với Nga khi họ vẫn không ngừng xâm lược các quốc gia láng giềng”.

Tổng thống Obama mềm mỏng hơn khi kêu gọi nên đối thoại với Nga nhưng đồng thời phải giữ vững lệnh trừng phạt đối với Mosocw cho đến khi nước này thực hiện nghiêm túc đầy đủ thỏa thuận ngừng bắn ở Ukraina và giúp nước này bảo vệ chủ quyền. Hiện Ukraina không phải là thành viên của Nato.

“Ngay tại Warsaw, chúng ta phải tái khẳng định quyết tâm của chúng ta – thực hiện bổn phận của mình theo Điều 5 của Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương – để bảo vệ tất cả các đồng minh NATO”.

“Chúng ta cần phải tăng cường việc bảo vệ các đồng minh ở Trung – Đông Âu, tăng cường răn đe, tăng cường khả năng phản ứng chống lại các mối đe dọa mới bao gồm cả các cuộc tấn công không gian mạng”.

Trước những mối đe dọa từ Nga các nước Estonia, Latvia, Litva và Ba Lan (đều là thành viên Nato) đã yêu cầu quân đội Nato phải hiện diện thường trực tại nước họ. Các nước bày tỏ sự lo ngại Moscow sẽ tìm mọi cách nhằm gây bất ổn cho các chính phủ thân phương Tây thông qua các cuộc tấn công không gian mạng, lợi dụng những công dân nói tiếng Nga, tuyên truyền thù địch thậm chí xâm nhập lãnh thổ. Tuy vậy những nhà chỉ trích cho rằng những kế hoạch của Nato quá yếu ớt và không thể ngăn cản được những hành động từ Nga.

Chủ tịch Ủy ban Quân sự NATO, Tướng Petr Pavel cho biết Nga đã cố gắng nhằm khôi phục lại vị trí cường quốc thế giới, một trong những nỗ lực đó là sử dụng sức mạnh quân sự.

“Chúng ta phải chấp nhận rằng Nga có thể là một đối thủ cạnh tranh, kẻ thù, bình đẳng hoặc đối tác và có lẽ cả bốn điều này”.

Trong khi đó Điện Kremlin cho rằng thật vô lý khi Nato luôn nói về các mối đe dọa đến từ Nga và bày tỏ hy vọng hội nghị thượng đỉnh tại Warsaw sẽ xác định được lợi ích chung giữa Nga – Nato. Phát ngôn viên điện Kremlin trong cuộc họp báo phát biểu Moscow vẫn luôn mở cửa đối thoại và sẵn sàng hợp tác với Nato.

Nga thường xuyên tuyên truyền Nato là một kẻ xâm lược khi chèo kéo các nước Liên xô cũ điều mà Moscow coi xâm phạm vùng ảnh hưởng của họ. Trước Hội nghị thượng đỉnh Nato một mặt Tổng thống Nga Vladimir Putin đã thực hiện nhiều động thái nhằm mục đích hợp tác nhưng mặt khác Moscow nhấn mạnh ý định triển khai tên lửa hạt nhân ở Kaliningrad – Nga, khu vực tiếp giáp với Ba Lan và Lithuania.

Tổng thống Nga cũng nhất trí cho cuộc họp Hội đồng Nga – NATO vào tuần tới, đây là cuộc họp thứ hai kể năm 2014 sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea của Ukraina. Nga cũng biểu quyết một nghị quyết của LHQ được đề xuất từ EU cho phép đánh chặn các chuyến hàng chở vũ khí cho Lybia ở Địa Trung Hải, Tổng thống Nga đã nói điều này trong cuộc điện đàm với Tổng thống Mỹ trước cuộc họp thượng đỉnh Nato.

Tuy nhiên phát ngôn viên Nhà Trắng cho biết trong cuộc điện đàm vào thứ Tư Mỹ không thỏa thuận về hợp tác trong cuộc chiến chống Nhà nước Hồi giáo ở Syria.

Đức Dũng (theo Reuters)