WASHINGTON (AP) – Phiến quân được CIA hậu thuẫn đã bắt đầu gây áp lực lớn cho lực lượng Tổng thống Bashar Assad nhưng hiện đang bị máy bay Nga oanh tạc và họ ít có triển vọng sẽ được giải cứu từ người Mỹ, theo các quan chức Mỹ cho biết.

Trong tuần qua, Nga đã chỉ đạo lực lượng không quân không kích chống lại các nhóm ôn hòa do Hoa Kỳ tài trợ trong một nỗ lực để làm suy yếu họ. Chính quyền Obama có nhiều sự lựa chọn để bảo vệ những nhóm này như: Bí mật trang bị và huấn luyện cho họ.

Người Nga “biết mục tiêu của họ và họ có một khả năng tinh vi để hiểu rõ tình hình chiến trường,” Nghị sĩ Đảng Cộng hòa Mike Pompeo, R-Kan nói. “Họ đang ném bom tại các địa điểm không có sự hiện diện của Nhà nước Hồi giáo.”

CIA đã bắt đầu một hoạt động bí mật trong năm 2013 để trang bị, cung cấp kinh phí và đào tạo phe đối lập ôn hòa để chống lại Assad. Trong thời gian đó, CIA đã đào tạo được khoảng 10.000 chiến binh, mặc dù số lượng vẫn còn chiến đấu là không rõ ràng.

Chính phủ Mỹ ngày 9-10 ra thông báo dừng chương trình huấn luyện phiến quân Syria ôn hòa để chống lại tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS), sau khi thừa nhận chương trình trị giá 500 triệu USD này đã thất bại vì chỉ huấn được 60 tay súng so với kế hoạch xây dựng lực lượng 5.400 tay súng. Số tiền còn lại trong chương trình sẽ được sử dụng để hỗ trợ vũ khí cho các nhóm phiến quân đang chiến đấu chống IS.

Trong nhiều năm qua, những nỗ lực của CIA đã thất bại – vì vậy trong mùa hè, một số nghị sĩ trong Quốc hội đề xuất cắt giảm ngân sách. Sự thất bại được chứng minh khi một số phiến quân do CIA hỗ trợ đã bị bắt; những người khác đã đào thoát sang các nhóm cực đoan. Các chương trình bí mật của CIA là cách duy nhất của  Mỹ chống lại lực lượng vũ trang của Assad.

Nhưng trong những tháng gần đây, các nhóm do CIA hậu thuẫn đang chiến đấu bên cạnh nhiều phe cực đoan, họ đã bắt đầu có nhiều bước tiến ở phía nam và phía tây bắc Syria, các quan chức Mỹ nói. Trong tháng Bảy và tháng Tám, phiến quân do Mỹ hỗ trợ đánh chiếm lãnh thổ vùng al-Ghab, ở Idlib và Hama phía tây bắc Syria. Đồng bằng là  vùng đệm giữa khu vực kiểm soát bởi người Hồi giáo Sunni và phái Alawite của Assad. Việc kiểm soát đồng bằng al-Ghab được coi là một bước đột phá trong việc làm suy yếu Alawites. Cùng với những thành công khác đã đặt Thủ đô Damascus dưới sự nguy hiểm.

Nhưng trong những ngày gần đây, các cuộc không kích của Nga đã tấn công trúng vào nhóm trong khu vực này, theo Viện Nghiên cứu về chiến tranh. Bom và tên lửa Nga đã đánh trúng  các tòa nhà cụ thể liên quan đến phe đối lập Syria ôn hòa, theo một quan chức Mỹ thông báo về các thông tin tình báo.

Các quan chức tình báo Mỹ thấy nhiều yếu tố thúc đẩy sự can thiệp của Nga: Moscow tái khẳng định sức mạnh rất lớn trong khu vực, vực dậy Assad và muốn đối phó bằng một đòn giáng mạnh vào Hoa Kỳ khi kiên quyết cho rằng Assad phải ra đi để kết thúc chiến tranh tại Syria. Mặt khác Nga cũng đang lo ngại về các chiến binh người Nga đang chiến đấu cho IS.

Chính quyền đang nhanh chóng đưa ra phản ứng để đối phó trước động thái của Nga, nhưng ít người tin rằng Mỹ có thể bảo vệ phiến quân bí mật của họ. Chính quyền sẽ xem xét toàn bộ nhưng loại trừ khả năng cung cấp cho các nhóm do CIA hậu thuẫn hệ thống phòng không vì lo ngại hệ thống này có thể lọt vào tay kẻ thù, các quan chức nói.

Ông Adam Schiff, dân biểu đảng Dân chủ thuộc Ủy ban tình báo Hạ viện Mỹ cho rằng Mỹ nên xem xét việc thành lập một khu vực cấm bay, cho phép phiến quân một nơi an toàn để hoạt động và bắn hạ trực thăng của Syria đang ném bom dân thường. Ông nói thêm Mỹ cũng nên cung cấp vũ khí cho chính phủ Ukraina để chiến đấu với ly khai được Nga hậu thuẫn.

Một vùng cấm bay sẽ yêu cầu quân đội Mỹ phải luôn sẵn sàng tham gia vào các trận chiến trên không với chính phủ Syria, đây là điều rất khó thực  hiện.

Chính quyền “đang tranh luận về việc: Tăng cường hành động tốt hơn hay để ông Putin tự ý hành động.” Ông Adam Schiff.

“Quyền lựa chọn của chúng tôi hẹp hơn nhiều so với họ cách đây 2 tuần,” Thượng nghị sĩ Angus King, I-Maine trong ủy ban tình báo và ủy ban quân vụ nói. “Tôi nghĩ không có bất kỳ câu trả lời nào đơn giản… Sự gia tăng không kích đã trở thành vấn đề vì có sự tham gia của Nga.”

 

Đức Dũng