Giành giật thị phần Trung Quốc kể từ khi giá dầu bắt đầu xuống dốc vào giữa năm 2014 là cuộc chiến thầm lặng giữa Nga và Ả-rập Xê-út. Cuộc chiến đang ngày càng nóng lên và các nhà máy lọc dầu quy mô nhỏ (teapot) chính là những vũ khí có thể đảo ngược sự cân bằng.

Mặc dù Ả-rập Xê-út là nhà cung cấp dầu lớn nhất cho Trung Quốc nhưng Nga đã soán ngôi trong trong thời gian gần đây. Vì vậy Ả-rập Xê-út đã lần đầu tiên thực hiện mục tiêu: cung cấp dầu thô cho các nhà máy lọc dầu quy mô nhỏ và hợp tác xây dựng nhà máy lọc dầu để nhanh chóng cung cấp dầu cho thị trường.

Nhà máy lọc dầu quy mô nhỏ trở nên nổi tiếng vì tính linh hoạt trong xử lý hơn rất nhiều so với gã khổng lồ dầu mỏ của nhà nước Trung Quốc. Năm ngoái những nhà máy này đã giành được hạn ngạch nhập khẩu dầu thô sau đó tinh chế, hầu hết được xuất khẩu dưới dạng các sản phẩm dầu mỏ.

Nga đã nhanh chóng nhảy vào cung cấp dầu thô cho các nhà máy này. Tuy nhiên Ả-rập Xê-út đã chính thức đặt chân vào thị trường và đã đưa ra đề nghị cung cấp nguyên liệu cho các nhà máy lọc dầu quy mô nhỏ. Đây là một hành động rất lạ khi Ả-rập Xê-út chỉ buôn bán dầu trên thị trường có kỳ hạn và mức giá ổn định. Nhưng sự lo ngại mất thị phần chính là lý do buộc họ phải linh hoạt trong thương mại.

Tuy nhiên các nhà máy lọc dầu quy mô nhỏ không dễ dàng trong hoạt động. Năm ngoái vì lo lắng về lợi nhuận giảm các ngân hàng địa phương yêu cầu phải thắt chặt tín dụng đối với họ nên việc huy động vốn để mua hàng gặp khó khăn. Tuy vậy trong năm nay họ đã tìm ra giải pháp cho vấn đề này: 16 nhà máy đồng ý liên minh với nhau nhằm nâng cao sức mua của họ.

Vào tháng Ba Liên đoàn dầu mỏ Trung Quốc được thành lập với tham vọng thâu tóm toàn bộ chuỗi nhập khẩu, chế biến và xuất khẩu. Trong đó các nhà máy lọc dầu quy mô nhỏ có thể chiếm đến 20% tổng lượng dầu nhập khẩu của Trung Quốc trong năm nay.

Trong tháng 3 Trung Quốc nhập khẩu tổng cộng 32.610.000 tấn dầu thô, tăng hơn 1/5 trong năm. Trong quý đầu tiên, nhập khẩu đạt 91.100.000 tấn, tăng 13,4% trong năm chủ yếu do sức mua của các nhà máy lọc dầu quy mô nhỏ. Đây cũng là lý do tại sao họ được hai nhà xuất khẩu dầu hàng đầu thế giới quan tâm.

Mặc dù đã thiết lập được liên minh mới nhưng việc bảo đảm tín dụng của Teapot vẫn ở vị trí kém hơn nhiều so với các công ty nhà nước. Giá dầu tăng sẽ làm trầm trọng thêm tình hình cho các công ty này. Tất nhiên, cả Nga và Ả-rập Xê-út có thể quyết định bán với giá rẻ hơn bình thường. Nhưng chiết khấu bao nhiêu là khả thi? Cuối cùng sự cạnh tranh có thể được chứng minh là một cuộc chiến của sự kiên nhẫn và khả năng phục hồi tài chính.

Tất nhiên Ả-rập Xê-út đang là người chiếm ưu thế nhưng nước Nga có lịch sử là người kiên nhẫn và có thể họ hồi phục tài chính tốt hơn khi nước này đang thực hiện chính sách thắt lưng buộc bụng không giống như Ả-rập Xê-út. Sự cạnh tranh sẽ khốc liệt hơn. Một ý tưởng tốt là cả hai nên làm dịu tình hình  và tìm kiếm thị trường khác như Ấn Độ trước khi Iran đặt chân đến đây.

Đức Dũng (Theo businessinsider)