Tổng thư ký Nato Jens Stoltenberg và Tổng thống đắc cử Donald Trump đã có cuộc điện đàm vào hôm nay, cả hai ông đều nhấn mạnh tầm quan trọng về sự bền vững của liên minh Nato và đảm bảo duy trì cam kết về an ninh của khối.

Trong chiến dịch tranh cư ông Trump đã gây lo ngại cho các đồng minh khi lên án họ chi tiêu quá ít cho Quốc phòng và có thể rút khỏi khối trong bối cảnh  căng thẳng gia tăng với Nga.

“Tổng thống đắc cử và Tổng thư ký đều nhấn mạnh đến tầm quan trọng về sự bền vững của Nato đồng thời thảo luận về cách thích ứng của khối trong môi trường an ninh mới, trong đó đề ra cách đối phó với chủ nghĩa khủng bố”. Nato đưa ra tuyên bố sau cuộc điện đàm.

Hiện ông Trump chưa đưa ra bình luận.

Hai nhà lãnh đạo cũng đề cập đến chi tiêu quốc phòng và đồng ý rằng “đã có tiến bộ về chia sẻ gánh nặng được công bằng hơn, nhưng còn nhiều việc phải làm” – Nhấn mạnh đến việc Hoa Kỳ phải chi trả nhiều hơn châu Âu trong việc bảo đảm an ninh cho các nước đồng minh ở đây.

Kể từ sau khi Liên Xô sụp đổ các nước Nato châu Âu đã cắt giảm chi tiêu Quốc phòng xuống mức thấp nhất trong lịch sử, tạo nên gánh nặng cho Hoa Kỳ khi phải chi ¾ tổng chi phí của liên minh.

Việc Nga dưới thời Tổng thống Vladimir Putin trở nên quyết đoán hơn đã buộc các chính phủ châu Âu một lần nữa phải chi tiêu cho Quốc phòng nhiều hơn.

Tuy vậy chỉ có Anh, Ba Lan, Hy Lạp và Estonia là các quốc gia châu Âu đáp ứng được những mục tiêu của Nato khi dành 2% cho ngân sách Quốc phòng. Ngay cả cường quốc kinh tế lớn nhất châu Âu là Đức cũng chỉ bỏ gần 2% GDP cho chi tiêu Quốc phòng. Vì vậy dưới thời Tổng thống Obama liên tục thúc giục các đồng minh phải chi tiêu nhiều hơn nhưng cho đến nay các nước chưa đồng ý.

Trước cuộc điện đàm với ông Trump, phát biểu trong hội nghị thượng đỉnh ở Brussels, ông Stoltenberg nói chi tiêu quốc phòng ở châu Âu là một trong những ưu tiên hàng đầu của ông và hy vọng các sẽ đáp ứng dưới sự hỗ trợ của các Bộ trưởng Quốc phòng thành viên Nato. Theo ông trở ngại lớn nhất là thuyết phục các Bộ trưởng Tài chính mở của kho bạc.

“Khi căng thẳng leo thang bạn phải tăng chi tiêu cho Quốc phòng”. Stoltenberg nói và trích dẫn thất bại ở Bắc và Tây Phi, mối đe dọa của chiến binh Hồi giáo và Nga năm 2014 sáp nhập bán đảo Crimea của Ukraina.

“Hãy dừng lại việc cắt giảm và phải tăng chi tiêu Quốc phòng lên 2% GDP, đây là thông điệp mạnh mẽ gửi tới các thành viên. Điều đáng mừng là chúng tôi đã có nhiều tiến bộ mặc dù chặng đường còn rất dài. Tôi chắc chắn Nato sẽ là sự ưu tiên hàng đầu của Trump”.

Ông Stoltenberg hy vọng chi tiêu Quốc phòng châu Âu trong năm 2016 sẽ tăng thêm 3%. Theo ông nếu tất cả các đồng minh châu Âu và Canada dành 2% GDP cho ngân sách Quốc phòng Nato sẽ có thêm 100 tỷ USD.

Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk cũng nói chuyện với Trump qua điện thoại hôm thứ Sáu. Một nguồn tin cho biết Tusk (EU) nhấn mạnh tầm quan trọng của sự hợp tác xuyên Thái Bình Dương, bao gồm cả Ukraina, nơi Nga đang hỗ trợ cho phiến quân ly khai chống lại lực lượng chính phủ ở miền Đông nước này.

Lời hứa sẽ cải thiện mối quan hệ lạnh nhạt giữa Washington với Nga của ông Trump khiến EU lo ngại, đặc biệt đối với các nước thành viên Nato Đông Âu như Ba Lan và vùng Baltic.

Đức Dũng (theo Reuters)