Cuộc xung đột đóng băng trong lãnh thổ Ukraina, sự sáp nhập thành công Crimea và sự can thiệp đang diễn ra tại Syria, sức mạnh quân sự Nga đang được thể hiện một cách vững chắc.

Nhưng bất chấp những thành công gần đây của điện Kremlin, quân đội Nga đang phải đối mặt với hai vấn đề lớn của cơ cấu rất quan trọng, điều này có thể gây tác động tai hại nếu họ phải đối mặt với một đối thủ lớn.

Chế độ nghĩa vụ quân sự là một phần lớn trong sự thiếu hụt của quân nhân chuyên nghiệp. Ngoại trừ các lực lượng tên lửa chiến lược, lực lượng không quân, bộ binh và hải quân, Quân đội Nga phần lớn vẫn dựa vào lính nghĩa vụ, những người ít có động lực chiến đấu và được đào tạo bài bản.

“Chỉ có khoảng một phần tư các lực lượng bộ binh Nga được trang bị đầy đủ và được Quân đội đào tạo chuyên nghiệp,” Majumdar ghi nhận. “Những người lính chuyên nghiệp – những người không được đào tạo tương đương chuẩn của phương Tây – là một phần đội ngũ của lực lượng phản ứng nhanh.”

Phần còn lại của lực lượng quân đội Nga vẫn dựa vào lực lượng bổ sung để lấp vào đội ngũ của họ. Đó là sự phụ thuộc và thiếu chuyên nghiệp trong quân ngũ, đây là cuộc phiêu lưu mới nhất của Kremlin.

“(Tôi) không có cảm tưởng như chúng tôi đang chiến đấu với một quân đội mạnh, mà có vẻ như một số người nghiện rượu và người vô gia cư,” trung uý Alexey Chaban, của Lữ đoàn Xe tăng 17 thuộc quân đội Ukrain, nói trong cuốn sách Chiến tranh là sự tẻ nhạt. “Mặc dù có lính Nga tham gia chiến đấu với chúng tôi, nhưng họ không có kinh nghiệm và phạm những sai lầm rất lớn. Hàng trăm người thậm chí không phải là chiến sĩ thực sự.”

Theo tuyên bố của Chaban, Isa Munayev cựu quân nhân chỉ huy Chechen đã đến Ukraina để giúp chống lại người Nga, nói rằng đội quân tinh nhuệ của Nga phần lớn không được đào tạo và không chuyên nghiệp.

“Isa luôn nói với tôi rằng các chiến binh của Nga chỉ là một tập hợp của những kẻ say rượu, nhưng nếu bạn thấy những chiến binh của Kadyrov bạn phải cẩn thận. Đây là những chiến binh thực sự, chiến đấu cho chính cuộc sống của họ. Cũng giống như Spetsnaz, GRU của Nga. Nếu bạn thấy bất kỳ ai trong số đó nên tránh xa thì hơn,” Chaban viết trong “Chiến tranh là sự tẻ nhạt.”

Chu kỳ nghĩa vụ quân sự giúp Nga dễ dàng xây dựng một đội quân có số lượng ấn tượng, nhưng khó có thể xây dựng thành một lực lượng chiến đấu tinh nhuệ. Lính nghĩa vụ chỉ phục vụ có một năm trong quân đội trước khi được phép trở về cuộc sống đời thường. Sự quay vòng cố hữu này gây khó khăn cho Kremlin để duy trì một lực lượng thường trực được đào tạo tốt khi những người lính liên tục được thay thế.

Trong đợt cải cách gần đây Nga đã cố gắng để thay đổi nền quân sự của họ từ  lực lượng nghĩa vụ quân sự bằng chế độ nghĩa vụ quân sự mới với “hợp đồng sử dụng binhh lính.” Cải cách này thực hiện rất chậm điều đó làm quân đội Nga vẫn phải dựa vào lính nghĩa vụ để điền vào hàng ngũ của mình.

Vấn đề lớn thứ hai mà Quân đội Nga phải đối mặt là trạng thái của phần cứng và quá trình mua sắm giảm sút. Sau sự sụp đổ của Liên Xô, Nga mất đi một phần cơ sở công nghiệp và công nghệ, đây là yếu tố đang làm suy yếu ngành công nghiệp quốc phòng của đất nước.

“Đất nước này đang bị tụt hậu trong nhiều lĩnh vực công nghệ rất quan trọng, đặc biệt là trong những năm 1990,” Majumdar viết. “Ví dụ, Nga đang bị tụt hậu về những công nghệ then chốt để xây dựng vũ khí chính xác và radar mảng pha quét điện tử chủ động – Đây chỉ là một vài ví dụ.”

Majumdar viết “ngành công nghiệp đóng tàu của Nga đã bắt đầu tụt hậu. Nga không còn khả năng xây dựng những chiếc tàu chiến lớn như tàu sân bay.”

Binh lính Nga đang tiếp tục sử dụng phần cứng của Liên Xô để lại. Và trong khi Nga đang đầu tư vào phần cứng mới, mua sắm tổng thể có thể gặp khó khăn khi nền kinh tế giảm suy thoái.

Những khó khăn này đã làm điện Kremlin phải trì hoãn hoặc giảm quy mô một số dự án quốc phòng lớn. Như dự án chế tạo máy bay ném bom thế hệ thứ năm mới PAK DA, theo dự định phải đưa vào phục vụ năm 2023. Dự án này đã phải đình lại thay vào đó họ sẽ nâng cấp loại máy bay của Liên xô Tu-160 máy bay ném bom hạt nhân siêu thanh.

Đây cũng không phải là trường hợp duy nhất Nga phải tạm hoãn tham vọng hiện đại hóa quân sự của mình. Kremlin cũng đang gặp các vấn đề về tài chính đối với kế hoạch triển khai Armata, đây là tăng thế hệ thứ ba của Nga.

Theo ước tính của Dmitry Gorenburg – Đại học Harvard, Nga chỉ có thể trang bị cho quân đội tối đa 330 chiếc Armata trước năm 2020 – một mức khá nhỏ so với kế hoạch ban đầu là trang bị 2.300 chiếc.

Nga đã chứng minh có thể phong tỏa một vùng lãnh thổ hạn chế và duy trì nhiều hoạt động nhỏ, nhưng trong một cuộc chiến tranh tổng thể với một đối thủ lớn, thiếu nhân lực và phần cứng mạnh sẽ là một vấn đề có thể tạo ra những bất lợi lớn.

Bài viết của tờ Business Insider, một trang tin công nghệ lớn của Mỹ. Business Insider nổi tiếng bởi các bài viết tổng hợp từ nhiều nguồn tin với các chủ đề nổi trội liên quan đến công nghệ, chính trị, quân sự…

Đức Dũng