Một vài năm gần đây, ngoài bánh trung thu của những thương hiệu có uy tín, chất lượng, thị trường bánh trung thu còn chứng kiến sự lên ngôi của bánh trung thu handmade và được bán rất nhiều trên các cửa hàng online. Bánh handmade có ưu điểm là làm theo yêu cầu của thực khách về giá thành, màu sắc, kích cỡ và nhân bánh nên được nhiều chị em ưa thích.

Mặc dù chưa đến rằm tháng tám, nhưng chị N.T. Hà (Mai Dịch, Hà Nội ) đã mua cho mình 2 chiếc bánh nướng trung thu handmade nhân đậu xanh một trứng được bán trên mạng với giá 35.000 đồng/chiếc. Chị chia sẻ: “Thấy bánh đẹp bán trên mạng nên mình muốn mua về thử, nếu ngon thì trung thu năm nay sẽ mua nhiều. Bánh tự làm nên mặc dù có đắt hơn giá các loại bánh bán sẵn một chút, nhưng nhìn trên mạng quy trình làm bánh thì thấy rất sạch sẽ”.

Đồng quan điểm với chị Hà, chị Liên (Mai Dịch, Hà Nội) – là một người làm văn phòng từ sáng tới tối – cho biết: “Mua bánh handmade giá có hơi đắt nhưng mình an tâm hơn về chất lượng, nhân bánh cũng là tự làm nên rất đảm bảo”.

Bên cạnh bánh nướng, bánh dẻo, còn có bánh trung thu rau câu handmade được rao bán rầm rộ trên mạng. Loại bánh này thường có công thức đơn giản, lại ít tốn kinh phí và thời gian nên giá cũng “mềm” hơn. Bánh có nhiều loại nhân khác nhau như phô mai, tiramisu, sầu riêng, đậu xanh, khoai môn…, có giá từ 30.000 đồng – 40.000 đồng/chiếc.

Chị Nguyễn Anh Thư (SN 1992) – có kinh nghiệm làm bánh trung thu handmade 4 năm – chia sẻ: “Tình cờ tôi xem được hướng dẫn dạy làm bánh trung thu trên Internet, thấy không quá phức tạp nên muốn thử làm. Do không tin tưởng về nguồn gốc của những loại bánh trung thu trên thị trường, cùng với việc khi ăn những loại bánh trung thu bán sẵn thấy quá ngọt nên tôi muốn tự làm để điều chỉnh vị bánh theo đúng ý mình thích. Quyết định làm bánh trung thu handmade của tôi xuất phát từ sở thích làm bánh. Trong một lần đi mua nguyên liệu làm bánh, tôi thấy họ bán sẵn nhân bánh trung thu đóng gói, khi được hỏi về hạn sử dụng thì người bán hàng nói là 1 năm mà không cần bảo quản tủ lạnh. Như vậy, chắc chắn nhân bánh đóng gói có chất bảo quản nên tôi muốn tự làm bánh để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm”.

Khi nói về việc sử dụng nước tro tàu trong làm bánh, chị Thư cho biết: “Tôi chưa từng sử dụng nước tro tàu để làm bánh trung thu. Thực tế, tôi thấy không cần sử dụng nước tro tàu mà bánh vẫn có thể lên màu rất đẹp. Nước tro tàu nếu nhờ người ở quê tự làm thì có thể an toàn hơn một chút, còn nếu mua bên ngoài nhiều khả năng nước tro tàu là một loại hóa chất dành cho thực thẩm. Tôi cảm thấy không tin tưởng về nguồn gốc, xuất xứ của nước tro tàu nên không sử dụng”.

Nhân bánh mua ở chợ được đóng gói nhỏ ở cửa hàng bán đồ handmade ngập tràn màu sắc.

Mặt trái của bánh handmade: Quảng cáo “ảo” đánh lừa thực khách

Bánh trung thu handmade được ưa thích bởi nhiều người cho rằng quy trình làm bánh sạch sẽ, nhân bánh tự làm nên rất đảm bảo, ngoài ra được lựa chọn vị bánh theo sở thích của mình. Thế nhưng, ngoài những cơ sở làm bánh uy tín, an toàn thì vẫn còn một số cơ sở làm bánh handmade khác hoàn toàn như quảng cáo. Chúng tôi đã tìm hiểu và tiếp cận một số cửa hàng bán nguyên liệu làm bánh trung thu handmade và tìm ra được những sự thật ẩn sau lời quảng cáo hoa mĩ về những chiếc bánh tự tay làm.

Shop X (Từ Liêm, Hà Nội) – một cửa hàng bán nguyên liệu làm bánh trung thu handmade đã có kinh nghiệm hơn 2 năm – quảng cáo rằng, đồ của cửa hàng toàn nguyên liệu handmade, tức là tự tay chế biến mà thành, nên đảm bảo về chất lượng, uy tín và giá cả. Thế nhưng, khi chúng tôi được mục sở thị thì mới vỡ lẽ ra rằng, sự thật hoàn toàn khác.

Hầu hết các nguyên liệu làm bánh ở cửa hàng này đều được mua sẵn ở ngoài chợ với số lượng lớn, sau đó mang về đóng thành những gói nhỏ hơn, khoảng 100gr – 200gr, tùy yêu cầu của khách. Chỉ cần có yêu cầu, cửa hàng sẽ đóng thành từng gói nhỏ rồi mang đến giao hàng tận nơi. Giá của gói nguyên liệu tổng hợp làm nhân thập cẩm dao động từ 100.000 – 130.000 đồng.

Cửa hàng bán nước đường, nước tro tàu, nhân bánh đậu xanh, hạt sen làm sẵn, mứt bí, mứt hạt sen, trứng muối… Tất cả đều được mua sẵn ngoài chợ, nhãn mác không rõ ràng. Trứng muối cũng được để trong những túi nilon và cất vào ngăn đá tủ lạnh. Khi PV hỏi về nguồn gốc của loại trứng này thì được biết, cửa hàng mua của một người quen(?!). Khi PV hỏi, tại sao cửa hàng không tự làm rồi bán thì chủ cửa hàng chia sẻ: “Làm nhân bánh khó mà lâu lắm, mua sẵn ngoài chợ rẻ và tiện hơn”.

Vấn đề đặt ra là những mặt hàng bán ngoài chợ đã rất mù mờ về nguồn gốc, chất lượng, thậm chí là nhập hàng của Trung Quốc và gắn mác Việt Nam, vậy nếu lấy hàng ngoài chợ, tại sao cửa hàng này lại quảng cáo rằng tất cả đều là đồ handmade, tự tay cửa hàng chế biến? Liệu những nguyên liệu ngoài chợ này có thực sự an toàn về vệ sinh thực phẩm với người tiêu dùng?

Theo khảo sát của PV, một số cửa hàng bán nguyên liệu làm bánh trung thu online đều quảng cáo về nguyên liệu của mình là an toàn, chất lượng và được tự tay cửa hàng làm ra. Thế nhưng, so sánh giá cả của những cửa hàng này thấy khá giống nhau, chỉ chênh lệch một vài giá. Đặc biệt, giá bán gần sát với mức giá ở các chợ đầu mối của thủ đô Hà Nội. Liệu có sợi dây liên kết nào giữa nguyên liệu làm bánh của những cửa hàng này với hàng được bán ở chợ hay không?

Nhiều người tin tưởng rằng, mua trên cửa hàng online đều là nguyên liệu tự làm nên chắc chắn sẽ đảm bảo chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm. Song họ đâu ngờ rằng, đồ mình mua về cũng chỉ là hàng chợ và những cửa hàng này đóng vai trò như một cửa hàng bán lẻ.

Nếu bánh trung thu handmade làm không đúng quy trình, bảo quản không tốt, nguyên liệu không đảm bảo sẽ chứa rất nhiều yếu tố nguy hại đến sức khỏe. Theo các chuyên gia y tế, mỗi loại nguyên liệu làm nhân bánh đều có nguy cơ ô nhiễm vi sinh vật gây bệnh như nấm mốc, ký sinh trùng, nấm men, tả lỵ, tụ cầu, thương hàn… Hoặc chúng có thể bị ô nhiễm hóa chất độc hại, chất tăng trọng, kháng sinh cấm, những hóa chất độc hại do sản phẩm biến đổi chất lượng do bảo quản không đúng yêu cầu, sản phẩm quá hạn sử dụng…

Ngoài ra, công đoạn làm bánh được làm theo phương pháp thủ công truyền thống, nếu người làm không tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc thì sẽ rất khó đảm bảo an toàn vệ sinh một cách toàn diện. Bởi bánh không có chất bảo quản nên phải được bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh, nếu để ở nhiệt độ thường sẽ rất mau hỏng do các vi sinh vật phát triển.

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh – Viện công nghệ sinh học, công nghệ thực phẩm – khuyến cáo người tiêu dùng nên lựa chọn những sản phẩm có xuất xứ rõ ràng, đừng chỉ vì ham giá rẻ, màu sắc bắt mắt, hấp dẫn mà mua những sản phẩm đảm bảo an toàn cho sức khỏe.

Việc làm bánh trung thu handmade theo phương pháp truyền thống cần được khuyến khích. Tuy nhiên, người tiêu dùng cần lựa chọn, tìm hiểu những cơ sở tin cậy, uy tín làm bánh để mua ăn và dành tặng cho người thân, gia đình để đảm bảo sức khỏe cho chính mình và người thân.

Theo Lao động