Sáng nay nhận được cái tin nhắn của một cô em họ gần, “chúc mừng anh nhân ngày thành lập QĐNDVN” Câu chữ chuẩn chỉ nghiêm trang như lúc bộ đội sắp hàng chào cờ sáng thứ hai.

Mình ngồi thẫn ra nghĩ oh hôm nay đã 22 rồi đấy!

Nhớ, nhớ cái bát sắt Trung Quốc men trắng có điểm bông hoa hồng của một thằng cùng tiểu đội (tên nó là gì cố mà không nhớ ra được) cái bát này nó nhỉnh hơn loại bát quân nhu cấp phát một chút, độ oanh tạc của nó thì thôi rồi… nó mà vục một phát từ cạnh bên này, kéo một phát sang bên kia cái xoong thì đằng sau nó là cả một khoảng trắng. Vì thế mà gọi là B52, là “bát mất đoàn kết”.

Vào những năm 80 đất nước đã thống nhất nhưng bảo là hoà bình hạnh phúc thì rõ là không phải. Khổ bỏ mẹ, đói vàng mắt. Biên giới phía Bắc vẫn còn giã nhau ra trò ở mạn Hà Giang. Cả nước thiếu thốn tứ bề, mỗi lần nguyên thủ quốc gia đi công cán nước ngoài dân tình lại dài cổ trông đợi, xì xào bàn tán, không biết chuyến đi này ông ấy có vay được gì không. Ông này đi thì họ còn viện trợ chứ ông kia đi thì cầm chắc về không. Hạnh phúc nhất là họ tiếp tế cho mỳ sợi còn không thì mỳ bột mà thậm trí hạt bo bo cũng được. Đã thế còn dồn sức nuôi cả một đội quân ở chiến trường Campuchia

Đói! Cả quân lẫn tướng hồi ấy nhìn mặt toàn thấy xương.

22/12 năm ấy đơn vị mình quần áo K82 bạc trắng, phất phơ, nhiều thằng nom như bù nhìn trông dưa vì cái tội quần áo rách tước dây buộc túm lại. Cả đại đội thất thểu xẻng cuốc lên vai ra sông Công múc cát.

Một năm có ba tháng huấn luyện còn lại là làm kinh tế. Thôi thì đào đất đóng gạch, lên rừng xẻ gỗ, đốn củi, làm thuê cho các đơn vị kinh tế bên ngoài, làm đường xá, kể cả đào ao cho dân, làm tuốt.

Sáng hôm ấy cũng như mọi sáng thôi, nhưng khí thế khác hẳn, tinh thần 22/12, xong sớm nghỉ sớm nào. Chỉ tiêu mỗi thằng khối rưỡi hôm ấy làm bay bay. thằng nào thằng ấy mặt mũi hỉ hả mơ về một bữa ăn có đạm.

Sắp đến giờ cơm thằng Phàn đầu bằng, tay đôi đũa gõ nhịp ba vào cái bát. Thằng này cũng thuộc loại tham ăn, thùng bất chi thình. Cũng vì cái tội này mà mấy thằng nghịch ngơm đợi lúc nó ngủ say mới bố trí hẳn một cục mắm tôm tít tận trong lỗ mũi nó. Mắm tôm thì thời nào cũng khắm, làm tội cu cậu trong tiết trời giữa đông phải đi rửa mặt, rồi đi tắm. Tắm xong mà vẫn không hết mùi, nó hít nó ngửi quần áo chăn màn chỗ nào cũng có…mắm tôm. Nó bực mình  chửi um lên rồi lôi chăn màn đi giặt làm cả tiểu đội cười ngiêng ngả. một bữa no nê tinh thần!

Thằng phàn mới ngóng cổ về phía bếp tiểu đoàn chun chun cái mũi.

– Quái lạ! Tịnh không thấy mùi gì chúng mày ạ! Hay là tiểu đoàn đổi sang bữa chiều?!

Phút chờ đợi rồi cũng đến. Sáu thằng một hàng ngang tiến vào… Cá! những cái đĩa nhôm hai ngăn Liên Xô một ngăn đầy có ngọn rau củ cải luộc, còn ngăn kia là cá. Những con cá Mè ranh cỡ hai lạng rưỡi bằng ba đầu ngón tay. Đến cá mè thời ấy cũng gầy, toàn đầu, cứ dương mắt thô lố nhìn đám lính

Cá mè chặt đôi, ném hết vào cái chảo quân dụng, thêm vài xẻng muối, vài xô nước giếng thế là ok.

Mỗi thằng nửa con chén thật lực. Có thằng đã rê đầu đũa vào khúc đuôi, nhưng xem ra cái đuôi lại nhỏ hơn ông đầu nên đôi đũa vừa chạm nhẹ cái đã lại lướt một phát điệu nghệ sang phần đầu. Bố khỉ! thằng anh nuôi nó tính cả rồi, đầu mè ranh toàn mang, mà mang cá mè thì đến chó cũng chào thua.

Nhớ bữa cơm của lính quá! nhất là cái ngày này, hi vọng rằng cái câu “nước sông công lính” bây giờ người ta không dùng đến nó nữa

Phạm Quang Ánh